naar homepage 


Sommige mensen blijken helemaal niet geïnteresseerd in de Eerste Wereldoorlog! 

 

 

Menno Wielinga (retired) houdt zich tegenwoordig vrijwel uitsluitend bezig met de Eerste Wereldoorlog. Een interview met Menno Wielinga, webmaster van www.wereldoorlog1418.nl 

Wanneer begon je interesse in de Eerste Wereldoorlog? 
Menno: als jochie las ik ‘Van het Westelijk Front geen nieuws’ (een beslissende leeservaring) en in 1976 had ik de vijfdelige serie 14-18 De Eerste Wereldoorlog al in de kast staan. Maar echt geïnteresseerd raakte ik in 1993 toen ik de reisgids ‘Velden van Weleer’ in handen kreeg dat geschreven is door Kees en Chrisje Brandts. Het is allemaal hun schuld dat het zo ver gekomen is want achter in dit boek staat een literatuurlijst en vanaf dat moment ben ik boeken over dit onderwerp gaan kopen en lezen. Tien jaar later moest het huis worden verbouwd o.a. om al die boeken een plaats te geven. 

Waarom ben je speciaal zo geïnteresseerd in de Eerste Wereldoorlog? 
Menno:  deze oorlog heeft de hele wereld op de kop gezet. Het was een door niemand gewenste oorlog die alle partijen wel wilden winnen. en dan de manier waarop de oorlog gevoerd is: die industriële slachtpartij die zo volkomen strijdig is met de dan heersende vorm van beschaving is huiveringwekkend en verbazingwekkend; er waren naar schatting tien miljoen doden te betreuren. 

Daarnaast de gevolgen voor de betrokken landen en ook voor de neutrale landen: de wereldhandel die volledig in elkaar stort en de daaruit voortvloeiende economische en sociale problemen. En dan heb ik het nog niet eens over de politieke gevolgen voor Europa na 1918 die uiteindelijk resulteerden in de Tweede Wereldoorlog en de daarop volgende Koude Oorlog. De Eerste Wereldoorlog is het begin geweest van 'deze bitterste aller eeuwen' om de historicus Johan Huizinga te citeren.  Hoe bitter deze eeuw in werkelijkheid zou worden wist Huizinga nog niet toen hij in 1945 deze opmerking maakte.

In de Huizinga-lezing van 2003 laat Abram de Swaan zien dat het totaal van alle moorden door staten begaan op ongewapende (eigen) burgers in de 20e eeuw honderdzeventig miljoen mensen bedraagt. Dit werkelijk onvoorstelbare aantal kan vergeleken worden met het dodental door oorlogshandelingen verricht door staten tegen gewapende tegenstanders van andere staten: vierendertig miljoen mensen. Er zijn dus in de afgelopen eeuw vijfmaal zoveel weerloze mensen van staatswege vermoord als dat er door gericht militair ingrijpen gesneuveld zijn. (1)

Terug naar de Eerste Wereldoorlog: die spreekt ook visueel zeer tot de verbeelding omdat er veel film- en fotomateriaal beschikbaar is in die mooie, bijna grafische, zwart witte beelden. Ik voel me soms in die Eerste Wereldoorlog net een ontdekkingsreiziger omdat je zoveel onderwerpen tegenkomt waar nog steeds weinig over bekend is en waar nog iets nieuws over te publiceren is aan de hand van literatuur- en archiefonderzoek. De Eerste Wereldoorlog is daarom ook zo’n aantrekkelijk onderwerp voor geschiedschrijving. En ik blijf natuurlijk een echte schoolmeester die graag verhalen vertelt. 

Bezoek je regelmatig de slagvelden?
Menno: een van de gidsen bij een door mij gevolgde excursie zei eens: ‘You have to see the grounds’ en ik ben van mening dat hij volstrekt gelijk heeft. Ik heb dan ook in de loop der jaren vele gedeelten van het front bezocht. In het verleden ben ik wel mee geweest met een aantal excursies georganiseerd door Holts Tours uit Engeland naar het Somme-gebied, Ieper en Verdun.  Verder heb ik mijn jaarlijkse excursies met WFA-Nederland.

Ik houd van georganiseerde reizen waarbij je gebruik mag maken van de door mij zeer gewaardeerde expertise van anderen. Prachtige excursies zijn er door de WFA-Nederland georganiseerd naar Verdun, het gebied van Saint Mihiel, de Vogezen, de Somme, de Chemin des Dames, de forten in Frankrijk etc.  Alleen al zo’n wandeling met een groepje mensen over de Tête des Faux dwars door die ‘schuldige bossen’ (om Armando te citeren) waar de stille getuigen van die oorlog nog steeds monumentaal aanwezig zijn! Ik heb eigenlijk een hekel aan wandelen maar op deze manier wil ik elke dag wel een wandeling maken. Daarnaast gaan mijn vrouw en ik zo nu en dan ook nog wel eens op eigen gelegenheid naar de oude frontlijn. 

Wat vindt je echtgenote trouwens van je belangstelling voor WOI? 
Menno: Tineke is de ideale echtgenote, ze geeft mij alle vrijheid deze liefhebberij uit te leven. Ze regisseert mij trouwens wel, want als we ergens op bezoek gaan, krijg ik duidelijke instructies, ‘je mag tien minuten praten over die rotoorlog en daarna moet je ophouden te zeuren’. Maar heel vaak lukt dat niet.  Je moet trouwens je hobby’s wel weten te doseren: ik verbeeldde me soms dat mijn collega’s op de vlucht sloegen wanneer ik in de koffiekamer verscheen. En tot mijn stomme verbazing blijken sommige mensen helemaal niet geïnteresseerd in de Eerste Wereldoorlog! Om niet te vereenzamen moet je dus op zoek naar een liefdevolle omgeving waarin men begrip toont voor je afwijkingen, zoals bijvoorbeeld bij een club als WFA-Nederland en de Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog. 

Waarom verzorg je een eigen website over de Eerste Wereldoorlog? 
Menno: sinds een jaar of tien ben ik bezig met internet en ik heb ontdekt dat dit een prachtig medium is om heel veel mensen te bereiken. Dat de verhalen op mijn website tegenwoordig meer dan vijfhonderduizend maal per jaar worden geraadpleegd is toch bijna niet voor te stellen? Er blijkt dus heel veel belangstelling te zijn voor de Eerste Wereldoorlog. Volgens mij worden veel van de artikelen (ook van anderen) die ik op het internet plaats gebruikt voor scripties en opdrachten. Je kunt je kennis op deze manier dus delen met vele anderen. En dat is precies de bedoeling. 

Heb je nog plannen voor de toekomst wat betreft de Eerste Wereldoorlog?
Menno: in 2004 verscheen het boek Het monster van de oorlog bij Nijgh & Van Ditmar. Daarna zijn Rob Kammelar,  Jacques Sicking  en ik systematisch bezig geweest prozateksten te verzamelen waarin tijdgenoten tot uitdrukking hebben gebracht hoe zij destijds de Grote Oorlog hebben beleefd.  Deze nieuwe bloemlezing verscheen in het najaar van 2007 onder de titel
De Eerste Wereldoorlog door Nederlandse ogen. Weer zo’n interessant onderwerp waaraan vreemd genoeg, nooit eerder in de Nederlandse literatuurgeschiedenis enige aandacht is besteed! 

Verder heb ik de geschiedenis van het
Engelse Kamp in Groningen voltooid waar gedurende de Eerste Wereldoorlog zo’n 1.500 Britse militairen waren geïnterneerd. 







Bovenstaand interview is de geactualiseerde versie van het interview dat eerder is gepubliceerd in De Groote Oorlog (jaargang 8 - mei 2002) het verenigingsorgaan van de WFA-Nederland

(1) Abram de Swaan - Moord en de Staat  (Huizinga-lezing 2003)
De grootste moordenaars onder de staten behoorden Rusland met tweeën-zestig miljoen mensen omgebracht tussen 1917 en 1987 door executie, mishandeling, foltering, uitputting of uithongering; bijna vijfenvijftig miljoen hiervan waren burgers van de Sowjet-Unie zelf. De tweede op deze macabere lijst is Communistisch China met ruim vijfendertig miljoen vermoorde burgers tussen 1949 en 1987 (Zie lezing De Swaan blz. 15 en 12) 

Alle cijfers uit de lezing zijn ontleend aan het boek van Rudolf J. Rummel - Statistics of Democide: Genocide and Mass Murder Since 1900 (Münster: Lit Verlag, 1997)
(terug naar de tekst)

naar homepage