John McCrae (1872-1918)

Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) is er rond het Belgische stadje Ieper zwaar gevochten; het gebied werd vanwege de uitstulping die het in de frontlijn vormde 'the Ypres Salient' genoemd. Men onderscheidt zelfs drie periodes met grote veldslagen waarvan de eerste in 1914 plaatsvond waarbij het gedecimeerde Engelse beroepsleger (the Old Contemptibles) een doorbraak van het Duitse leger wist te voorkomen. 

De tweede slag bij Ieper (de Engelsen spraken over 'Wipers') vond plaats in 1915 waarbij de Duitsers voor het eerst chloorgas gebruikten als strijdmiddel. De derde slag bij Ieper is de beruchte Slag bij Passendale waarbij de gruwel elke verbeelding tartte en waar in totaal meer dan 560.000 slachtoffers waren te betreuren.

Tijdens de tweede slag bij Ieper bevond zich in het plaatsje Boezinge een verpleegpost waar de militaire arts John McCrae werkzaam was. Hij was van Canadese afkomst, geboren in 1872, en had zich onderscheiden in de Boerenoorlog (1899-1902) waaraan hij als arts-vrijwilliger had deelgenomen. In 1901 nam hij ontslag uit militaire dienst en wijdde zich aan een medische carrière tot op 4 augustus 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak en hij zich opnieuw meldde als vrijwilliger. Hij werd benoemd tot arts bij de First Brigade van de Canadian Field Artillery.

McCrae schreef met een zekere regelmaat gedichten waarvan ook een aantal in literaire bladen werd geplaatst. Op 22 april 1915 werden de eerste aanvallen met  chloorgas ingezet te Boezinge, de plaats waar McCrae als arts frontdienst verrichtte tijdens de gevechten. Diep onder de indruk van de gebeurtenissen schreef hij op 3 mei het gedicht IN FLANDERS FIELDS, misschien wel het meest bekende gedicht uit deze oorlog:

         In Flanders fields the poppies blow
        Between the crosses, row on row,
        That mark our place; and in the sky
        The larks, still bravely singing, fly
        Scarce heard amid the guns below.

        We are the Dead. Short days ago
        We lived, felt dawn, saw sunset glow,
        Loved, and were loved, and now we lie
                    In Flanders Fields.

        Take up our quarrel with the foe:
        To you from failings hand we throw
        The torch; be yours to hold it high.
        If ye break faith with us who die
        We shall not sleep, though poppies grow
                    In Flanders fields.

De tekst van het gedicht is wars van poëtische franje en schoonschrijverij en geschreven in een voor iedereen begrijpelijke taal. Zo werd het gedicht in het gehele Britse Imperium en in de Verenigde Staten het symbool van opoffering en strijd voor de vrede en de klaproos groeide uit tot het wereldwijde zinnebeeld van alle gesneuvelden. McCrae stierf op 28 januari 1918 op 45-jarige leeftijd aan de gevolgen van een longontsteking waarbij een hersenbloeding hem uiteindelijk fataal werd. John McCrae ligt begraven op de Britse militaire afdeling van de gemeentelijke begraafplaats van Wimereux in de nabijheid van het Cross of Sacrifice. Een gedenkplaat en een Memorial (met daarop de tweede strofe van zijn gedicht) zijn ter herinnering aan hem opgericht.

Literatuur: Herwig Verleyen - In Flanders Fields


terug naar artikel Oorlogsverzen