|
|
Nieuwe
boeken over de Eerste Wereldoorlog
Tweedehands WOI boeken: Boekwinkeltje
Niemandsland
Zie ook:
Nieuw
verschenen geschiedenisboeken
Bestel direct online!
|
|
|
|
De oorlogvoerende landen tijdens de Eerste Wereldoorlog
Oorlogsverklaringen,
verbroken diplomatieke betrekkingen, wapenstilstanden en vredesverdragen
met een overzicht van de aantallen inwoners van de
oorlogvoerende landen
|
Tabel I Overzicht oorlogsverklaringen 1914 - 1918
Tabel II Overzicht verbroken diplomatieke betrekkingen 1917 - 1918
Tabel III Aantal inwoners oorlogvoerende landen
naar datum toetreding
tot de oorlog
Tabel IV Overzicht afgesloten wapenstilstanden in 1917 en 1918
Tabel
V Overzicht afgeloten vredesverdragen 1918 -
1920
Op 28 juli 1914 verklaarde
Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië. Twee weken later
barstte de Grote Oorlog uit en aan het einde van 1914 waren
er al 10 Europese landen met elkaar in oorlog en waren er
tussen hen al 22 oorlogsverklaringen afgekondigd.
Het keerpunt in de oorlog kwam toen de Verenigde Staten van
Amerika op 6 april 1917 aan Duitsland de oorlog verklaarden. Tot
dat moment waren er 41 oorlogsverklaringen afgekondigd. De
oorlogsverklaring van de USA was de tweeënveertigste op rij.
Daarna zouden er nog 20 volgen van staten die kunnen worden
gekenschetst als 'nakomers': voorbeelden hiervan zijn Panama,
Cuba, Guatemala, Nicaragua, Costa Rica, Haïti en Honduras.
Vaak waren deze landen politiek of economisch afhankelijk
van de Verenigde Staten die een neutrale houding van deze
landen als te vriendelijk zou beschouwen tegenover
Duitsland. Een neutrale staat kon immers handelsbetrekkingen
onderhouden met de vijand Duitsland en een schuilplaats
bieden aan onderzeeboten waar ook brandstof kon worden
ingeladen. De oorlogsinspanning van deze landen was meestal zeer
gering of uitsluitend van symbolische aard. In totaal
zijn er dus tijdens de oorlog 62 oorlogsverklaringen
afgekondigd.
Roemenië zag kans twee keer een oorlogsverklaring af te
kondigen. Dit land sloot zich in 1916 aan bij de Geallieerden en
verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog op 27 augustus
van dat jaar. Roemenië verloor de strijd tegen de Centralen
en sloot vrede volgens het Verdrag van Boekarest op 7 mei 1918.
Daarna nam Roemenië opnieuw deel aan de oorlog aan de kant van de
Geallieerden op 10 november 1918 - één dag voor de
wapenstilstand op 11 november.
De gangbare mening tijdens de Vredesconferentie van
Parijs in 1918-1919 was, dat deze laatste
oorlogsverklaring door Roemenië uitsluitend was uitgevaardigd
om gebiedseisen te kunnen stellen als overwinnaar
uit deze oorlog.
Naast deze 62 oorlogsverklaringen moeten ook de verbroken
diplomatieke betrekkingen nog worden meegeteld. Deze worden
beschouwd als een lichtere vorm van een oorlogsverklaring.
Dit
waren er vijf in totaal, waardoor het aantal oorlogsverklaringen uitkomt op 67.
In november 1918 blijken 29
landen officieel met elkaar in oorlog. Vier zelfstandige
landen (Albanië, Arabië,
Perzië en de Philippijnen) blijken zonder oorlogsverklaringen bij
de oorlog betrokken geraakt. In totaal waren in november
1918 dus 33 landen met elkaar in oorlog.
Daarnaast waren er elf neutrale landen tijdens de Eerste Wereldoorlog: Argentinië, Chili, Denemarken, Mexico, Nederland, Noorwegen, Spanje, Venezuela, Zweden en Zwitserland.
In Afrika bleef alleen Ethiopië neutraal naast een viertal
kleine Spaanse koloniën: Rio de Oro (Spaans Sahara), Rio Muni, Ifni
en Spaans Marokko.
Totaal zijn er tijdens de Eerste Wereldoorlog 62 oorlogsverklaringen
(zie tabel I) en vijf verbroken
diplomatieke betrekkingen (zie tabel
II) afgekondigd door 29 landen. Vier landen zijn zonder oorlogsverklaring
bij de oorlog betrokken geraakt. In totaal waren in november
1918 dus 33 landen met elkaar in oorlog.
De Grote
Oorlog was werkelijk een Wereldoorlog geworden: totaal waren
in 1918 meer dan 1.500.000.000
mensen met elkaar in oorlog, meer dan 80% van de wereldbevolking
(zie samenvatting tabel III).
| Overzicht
oorlogvoerende
landen november 1918 in alfabetische volgorde |
Albanië*
Arabië*
België
Brazilië
Britse Rijk
Bulgarije
China
Costa Rica
Cuba |
Duitsland
Frankrijk
Griekenland
Guatemala
Haïti
Honduras
Italië
Japan
Liberia |
Luxemburg
Montenegro
Nicaragua
Oostenrijk-Hongarije
Panama
Perzië*
Philippijnen*
Portugal
Roemenië |
Rusland
San Marino
Servië
Siam
Turkije
Verenigde Staten
(* geen oorlogsverklaring) |
De vier landen van de Centralen (Duitsland,
Oostenrijk-Hongarije, Turkije en Bulgarije) stonden tegenover
25 landen die zich aangesloten hadden bij de Geallieerden,
waarvan de bekendsten Engeland (Britse Rijk), Frankrijk,
Rusland en de Verenigde Staten waren.
De onderstaande tabellen komen de volgende onderwerpen aan
bod:
Tabel I Overzicht oorlogsverklaringen 1914 - 1918
Tabel II Overzicht verbroken diplomatieke betrekkingen 1917 - 1918
Tabel III Aantal inwoners oorlogvoerende landen
naar datum toetreding
tot de oorlog
Tabel IV Overzicht afgesloten wapenstilstanden in 1917 en 1918
Tabel
V Overzicht afgeloten vredesverdragen 1918 -
1920
|
|
Tabel
I Oorlogsverklaringen
1914 - 1918 |
| 1914 |
| 28 juli |
Oostenrijk-Hongarije |
verklaart
de oorlog aan |
Servië |
| 1
augustus |
Duitsland |
verklaart
de oorlog aan |
Rusland |
| 1
augustus |
Duitsland
trekt het neutrale Luxemburg binnen omdat
'volgens betrouwbare berichten Franse strijdkrachten
naar Luxemburg in opmars waren’. Wat onjuist
bleek. |
| 3
augustus |
Duitsland |
verklaart
de oorlog aan |
Frankrijk |
| 4
augustus |
Duitsland
trekt het neutrale België binnen nadat een Duits ultimatum door
België is afgewezen. Deze afwijzing werd door Duitsland uitgelegd als een
oorlogsverklaring. |
| 4
augustus |
Engeland
1) |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland
2) |
| 5 augustus |
Montenegro |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 6
augustus |
Oostenrijk-Hongarije |
verklaart
de oorlog aan |
Rusland |
| 9
augustus |
Duitsland |
verklaart
de oorlog aan |
Servië |
| 11
augustus |
Montenegro |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 11 augustus |
Frankrijk
2) |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 12 augustus |
Engeland |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 12 augustus |
Oostenrijk-Hongarije |
verklaart
de oorlog aan |
Engeland |
| 12 augustus |
Oostenrijk-Hongarije |
verklaart
de oorlog aan |
Frankrijk |
| 23 augustus |
Japan |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 25 augustus |
Oostenrijk-Hongarije |
verklaart
de oorlog aan |
Japan |
| 28 augustus |
Oostenrijk-Hongarij |
verklaart
de oorlog aan |
België |
| 29 oktober |
Rusland |
verklaart
de oorlog aan |
Turkije 2) |
| 5 november |
Frankrijk |
verklaart
de oorlog aan |
Turkije |
| 5 november |
Engeland |
verklaart
de oorlog aan |
Turkije |
| 12 november |
Turkije |
verklaart
de oorlog aan |
Frankrijk |
| 12 november |
Turkije |
verklaart
de oorlog aan |
Engeland |
| 12 november |
Turkije |
verklaart
de oorlog aan |
Rusland |
| 1915 |
| 24 mei |
Italië |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 3 juni |
San Marino |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 20 augustus |
Italië |
verklaart
de oorlog aan |
Turkije |
| 14 oktober |
Bulgarije |
verklaart
de oorlog aan |
Servië |
| 16 oktober |
Engeland |
verklaart
de oorlog aan |
Bulgarije |
| 17 oktober |
Frankrijk |
verklaart
de oorlog aan |
Bulgarije |
| 19 oktober |
Rusland |
verklaart
de oorlog aan |
Bulgarije |
| 19 oktober |
Italië |
verklaart
de oorlog aan |
Bulgarije |
| 5
december |
Albanië |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 5
december |
Albanië |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 5
december |
Albanië |
verklaart
de oorlog aan |
Bulgarije |
| 1916 |
| 9 maart |
Duitsland |
verklaart
de oorlog aan |
Portugal |
| 15 maart |
Oostenrijk-Hongarije |
verklaart
de oorlog aan |
Portugal |
| 27 augustus |
Roemenië |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 28 augustus |
Duitsland |
verklaart
de oorlog aan |
Roemenië |
| 28
augustus |
Italië |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 30 augustus |
Turkije |
verklaart
de oorlog aan |
Roemenië |
| 1 september |
Bulgarije |
verklaart
de oorlog aan |
Roemenië |
| 1917 |
| 6 april |
Verenigde
Staten |
verklaren
de oorlog aan |
Duitsland |
| 7 april |
Cuba |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 7 april |
Panama |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 29 juni |
Griekenland |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 29 juni |
Griekenland |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 22 juli |
Siam |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 22 juli |
Siam |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 14 augustus |
China |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 14 augustus |
China |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 26 oktober |
Brazilië |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 7
december |
Verenigde
Staten |
verklaren
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 10 december |
Panama |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 12 december |
Cuba |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
| 1918 |
| 10 april |
Liberia |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 23 april |
Guatemala |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 7 mei |
Nicaragua |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 25 mei |
Costa Rica |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 13 juli |
Haïti |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 19 juli |
Honduras |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 10 november |
Roemenië 3) |
verklaart
de oorlog aan |
Duitsland |
| 10 november |
Roemenië 3) |
verklaart
de oorlog aan |
Oostenrijk-Hongarije |
1)
Meestal
wordt hier als oorlogvoerende natie Engeland
genoemd. Hiermee bedoelt men het Britse Rijk:
Groot-Brittannië
(bestaande uit Engeland, Schotland en Wales), Noord-Ierland
en
alle zelfstandige Dominions en de koloniën. (Voor
alle zekerheid: het United Kingdom
bestaat uit Groot-Brittannië en Noord-Ierland.)
2)
Frankrijk, Duitsland en Turkije
inclusief hun koloniën en gebieden onder hun
controle. Veel van de door Frankrijk en Turkije aan
het front ingezette troepen waren afkomstig uit deze
koloniën.
3)
Roemenië sloot zich in 1916 aan bij de Geallieerden en
verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog op 27 augustus
van dat jaar. Het land verloor de strijd tegen de Centralen
en sloot vrede volgens het Verdrag van Boekarest op 7 mei 1918.
Daarna nam Roemenië opnieuw deel aan de oorlog aan de kant van de
Geallieerden op 10 november 1918 - één dag voor de
wapenstilstand op 11 november 1918.
De gangbare mening tijdens de Vredesconferentie van
Parijs in 1918-1919 was, dat deze laatste
oorlogsverklaring door Roemenië was afgekondigd
om gebiedseisen te kunnen stellen als
zijnde een overwinnaar
uit deze oorlog.
NB. In bovenstaande tabel is in een aantal gevallen
sprake geweest van een verbreking der diplomatieke
betrekkingen, die enige tijd later gevolgd werden
door oorlogsverklaringen. Ik heb deze gevallen, om
verwarring te voorkomen, niet opgenomen in tabel I
noch in tabel II. De gevallen waarbij
uitsluitend de diplomatieke betrekkingen werden
verbroken, zonder dat er een oorlogsverklaring volgde, heb ik opgenomen in tabel II (MW).
Bronnen:
14-18 De Eerste Wereldoorlog (Amsterdam 1975-1976)
deel 10 blz. 1879
The Times Diary & Index of the War London
(London [c.1920]) |
|
|
|
Tabel
II Verbroken diplomatieke betrekkingen 1917 - 1918 |
| 9 april 1917 |
Bolivia |
verbreekt diplomatieke betrekkingen met |
Duitsland |
| 20 april 1917 |
Verenigde Staten |
verbreken diplomatieke betrekkingen met |
Turkije |
| 6 oktober 1917 |
Peru |
verbreekt diplomatieke betrekkingen met |
Duitsland |
| 6 oktober 1917 |
Uruguay |
verbreekt diplomatieke betrekkingen met |
Duitsland |
| 8 december 1917 |
Ecuador |
verbreekt diplomatieke betrekkingen met |
Duitsland |
Bovengenoemde
landen verbraken de diplomatieke betrekkingen met de
genoemde Centrale machten Duitsland en Turkije. Er
was voor deze naties, in de hierboven genoemde
gevallen, dus geen sprake van een oorlogsverklaring!
Bij tabel I is in diverse gevallen sprake geweest
van een verbreking der diplomatieke betrekkingen,
die enige tijd later gevolgd werden door
oorlogsverklaringen. Ik heb deze gevallen, om
verwarring te voorkomen, niet opgenomen in tabel I
noch in tabel II (MW)
Bronnen:
14-18 De Eerste Wereldoorlog (Amsterdam 1975-1976)
deel 10 blz. 1879
The Times Diary & Index of the War London
(London [c.1920]) |
|
|
Tabel
III Aantal inwoners van de
oorlogvoerende landen
gerangschikt naar datum van toetreding
tot de oorlog |
| 1914 |
| Centralen (Duitsland,
Oostenrijk-Hongarije, Turkije en Bulgarije) |
| Landen/naties |
Aantal
inwoners
van landen |
Aantal
inwoners
van koloniën |
Totaal
inwoners landen/naties |
Cumulatief
totaal Centralen |
| Duitsland |
65.000.000 |
|
|
|
| Kameroen |
|
3.600.000 |
|
|
| Duits
Oost-Afrika |
|
7.650.000 |
|
|
| Duits
West-Afrika |
|
100.000 |
|
|
| Togoland |
|
1.050.000 |
|
|
| Andere
koloniën |
|
900.000 |
|
|
|
Duitsland
totaal |
65.000.000 |
13.300.000 |
78.300.000 |
78.300.000 |
| Oostenrijk |
28.600.000 |
|
|
|
| Hongarije |
20.900.000 |
|
|
|
| Bosnië-Herzegowina |
1.900.000 |
|
|
|
Oostenrijk-Hongarije
totaal |
51.400.000 |
- |
51.400.000 |
129.700.000 |
| Turkije |
14.550.000 |
|
|
|
| (Turks)
Arabië |
1.050.000 |
|
|
|
| Mesopotamië |
2.000.000 |
|
|
|
| Syrië |
3.700.000 |
|
|
|
| Turkije
totaal |
21.300.000 |
- |
21.300.000 |
151.000.000 |
|
Bulgarije
(vanaf 14-10-1915) |
5.500.000 |
- |
5.500.000 |
156.500.000 |
|
Totaal
inwoners
van de landen der Centralen |
143.200.000 |
13.300.000 |
|
156.500.000 |
| |
|
Geallieerden (Engeland,
Frankrijk, Rusland, Verenigde Staten e.a.) |
| 1914 |
| Landen/naties |
aantal
inwoners
van landen |
aantal
inwoners
van koloniën |
totaal
inwoners
landen/naties |
cumulatief
tot.
Geallieerden |
Engeland,
Schotland en Wales |
45.400.000 |
|
|
|
| Dominions: |
|
|
|
|
| Austalië |
4.900.000 |
|
|
|
| Canada |
7.200.000 |
|
|
|
| Newfoundland |
240.000 |
|
|
|
| Nieuw
Zeeland |
1.100.000 |
|
|
|
| Zuid
Afrika |
6.000.000 |
|
|
|
| Koloniën: |
|
|
|
|
| Aden |
|
15.000 |
|
|
| Basutoland |
|
400.000 |
|
|
| Bechuanaland |
|
125.000 |
|
|
| Ceylon |
|
4.300.000 |
|
|
| Brits
Oost Afrika |
|
2.400.000 |
|
|
| Egypte |
|
12.800.000 |
|
|
| Goudkust |
|
1.500.000 |
|
|
| India |
|
315.100.000 |
|
|
| Noord
Nigeria |
|
9.300.000 |
|
|
| Zuid
Nigeria |
|
7.900.000 |
|
|
| Nyasaland |
|
1.100.000 |
|
|
| Rhodesië |
|
1.600.000 |
|
|
| Sierra
Leone |
|
1.400.000 |
|
|
| Brits
Somalië |
|
300.000 |
|
|
| Soedan |
|
3.000.000 |
|
|
| Oeganda |
|
2.850.000 |
|
|
| West
Indië |
|
1.700.000 |
|
|
|
Britse Rijk
totaal |
64.840.000 |
365.790.000 |
430.630.000 |
430.630.000 |
| Frankrijk |
40.000.000 |
|
|
|
| Algerije |
|
5.500.000 |
|
|
| Equatoriaal
Afrika |
|
7.500.000 |
|
|
| Marokko |
|
4.000.000 |
|
|
| Frans
Somalië |
|
200.000 |
|
|
| Tunesië |
|
2.000.000 |
|
|
| Frans
West Afrika |
|
12.000.000 |
|
|
| Koloniën
in Amerika |
|
450.000 |
|
|
| Koloniën
in Azië |
|
14.800.000 |
|
|
| Koloniën
in Oceanië |
|
80.000 |
|
|
|
Frankrijk
totaal |
40.000.000 |
46.530.000 |
86.530.000 |
517.160.000 |
| Rusland |
143.700.000 |
|
|
|
| (Finland) |
3.200.000 |
|
|
|
| (Polen) |
12.000.000 |
|
|
|
| Rusland
totaal |
158.900.000 |
- |
158.900.000 |
676.060.000 |
| Servie |
4.500.000 |
- |
4.500.000 |
680.560.000 |
| Luxemburg |
260.000 |
- |
260.000 |
680.820.000 |
| Belgie |
7.500.000 |
|
|
|
| Belgisch
Congo |
|
15.000.000 |
|
|
| België totaal |
7.500.000 |
15.000.000 |
22.500.000 |
703.320.000 |
| Montenegro |
520.000 |
- |
520.000 |
703.840.000 |
| Japan |
53.600.000 |
|
53.600.000 |
757.440.000 |
| Korea |
|
16.500.000 |
|
|
| Formosa |
|
3.600.000 |
|
|
| Andere
koloniën |
|
110.000 |
|
|
| Japan totaal |
53.600.000 |
20.210.000 |
73.810.000 |
831.250.000 |
| Geallieerden
1915 |
| Italië |
35.600.000 |
|
|
|
| Eritrea |
|
450.000 |
|
|
| Italiaans
Somalië |
|
400.000 |
|
|
| Tripolie |
|
530.000 |
|
|
| Tientsin
(China) |
|
20.000 |
|
|
| Italië totaal |
35.600.000 |
1.400.000 |
37.000.000 |
868.250.000 |
|
San
Marino |
10.000 |
|
10.000 |
878.260.000 |
|
Geallieerden
1916 |
| Portugal |
6.000.000 |
|
|
|
| Mozambique |
|
3.250.000 |
|
|
|
Portugal totaal |
6.000.000 |
3.250.000 |
9.250.000 |
877.510.000 |
| Roemenie |
7.500.000 |
- |
7.500.000 |
885.010.000 |
|
Geallieerden
1917
|
| Verenigde Staten |
92.000.000 |
- |
92.000.000 |
977.010.000 |
| Cuba |
2.400.000 |
- |
2.400.000 |
979.410.000 |
| Panama |
340.000 |
- |
340.000 |
979.750.000 |
| Griekenland |
4.800.000 |
- |
4.800.000 |
984.550.000 |
| Siam |
8.200.000 |
- |
8.200.000 |
992.750.000 |
| China |
320.000.000 |
- |
320.000.000 |
1.312.750.000 |
| Brazilië |
24.000.000 |
- |
24.000.000 |
1.336.750.000 |
| Geallieerden
1918 |
| Liberia |
2.000.000 |
- |
2.000.000 |
1.338.750.000 |
| Guatemala |
2.000.000 |
- |
2.000.000 |
1.340.750.000 |
| Nicaragua |
750.000 |
- |
750.000 |
1.341.500.000 |
| Costa Rica |
420.000 |
- |
420.000 |
1.341.920.000 |
| Haïti |
1.750.000 |
- |
1.750.000 |
1.343.670.000 |
| Honduras |
560.000 |
- |
560.000 |
1.344.230.000 |
Totaal
inwoners
van de landen der Geallieerden |
892.050.000 |
452.180.000 |
|
1.344.230.000 |
| -- |
|
Samenvatting |
| Landen/naties |
Aantal
inwoners
van landen |
Aantal
inwoners
van koloniën |
Totaal
oorlogvoerende inwoners van alle landen/naties |
Totaal
inwoners
van de landen der Centralen |
143.200.000 |
13.300.000 |
156.500.000 |
Totaal
inwoners
van de landen der Geallieerden |
892.050.000 |
452.180.000 |
1.344.230.000 |
| Aantal
mensen met elkaar in oorlog aan het einde van de
Eerste Wereldoorlog |
1.035.250.000 |
465.480.000 |
1.500.730.000 |
Omvang
van de wereldbevolking
in 1918 |
1.864.150.000 |
Oorlogvoerende
inwoners
als percentage van de
wereldbevolking: 80,5% |
Commentaar
bij Tabel III
In bovenstaande tabel heb
ik gebruik gemaakt van de cijfers zoals die zijn
weergegeven in The World War One Source Book van
Philip J. Haythornthwaite (London 1992) pagina's
382-383 National Statistics.
De bezwaren die hij
noemt tegen het gebruik van deze cijfers deel ik
volledig: onnauwkeurig, schattingen die onderling
ver uiteenlopen, gebieden (koloniën) waar geen
statistisch materiaal voorhanden was ('tussen de 6
en 8 miljoen'), verouderde gegevens ('uit 1910') etc. etc.
Toch
biedt de tabel, hoe onnauwkeurig ook, een onthutsend
overzicht over de in oorlog geraakte naties
('warring nations') en het aantal daarbij betrokken
inwoners: aan het einde van de oorlog waren dus 1.500.730.000
mensen met elkaar in oorlog. Dat was op een wereldbevolking, die naar schatting
in 1918 een omvang kende van ruim 1.864.150.000
zielen [Encyclopedia Britannica 1949],
een percentage van 80,5%. Een uitkomst die (hoe onvolkomen de
cijfers ook zijn) elke verbeelding te boven gaat.
|
|
|
|
Tabel
IV Afgesloten wapenstilstanden in 1917 en 1918 |
| 1917 |
| 9 december |
Roemenië |
sluit
wapenstilstand met |
de
Centralen 1) |
| 15 december |
Sowjet-Rusland |
sluit
wapenstilstand met |
de
Centralen |
| 1918 |
| 29 september |
Bulgarije |
sluit
wapenstilstand met |
de
Geallieerden 2) |
| 30 oktober |
Turkije |
sluit
wapenstilstand met |
de
Geallieerden |
| 3 november |
Oostenrijk-Hongarije |
sluit
wapenstilstand met |
de
Geallieerden |
| 11 november |
Duitsland |
sluit
wapenstilstand met |
de
Geallieerden |
1)
Tot de
Centralen behoorden: Duitsland,
Oostenrijk-Hongarije, Turkije en Bulgarije
(vanaf 14 october 1915).
2)
Tot de Geallieerden behoorden: Frankrijk, België, Italië,
Portugal, Engeland (= het Britse Rijk),
Roemenië, Servië, Griekenland, Rusland en ook de Verenigde Staten.
Formeel behoorden de Verenigde Staten niet tot de
Geallieerden omdat zij, om politieke redenen, nooit
een overeenkomst hebben gesloten met de overige
Geallieerden. Officieel noemde men de Verenigde
Staten 'geassocieerd' met de
Geallieerden.
Bronnen:
14-18 De Eerste Wereldoorlog (Amsterdam 1975-1976)
deel 10 blz. 1879
The Times Diary & Index of the War London
(London nd [c.1920]) |
|
|
|
Tabel
V Afgeloten vredesverdragen 1918 -
1920 |
| 1918 |
| 8 februari |
Oekraïne |
sluit
vredesverdrag met |
de
Centralen 1) |
| 3 maart |
Sowjet-Rusland |
sluit
vredesverdrag met |
de Centralen
(Vrede van Brest-Litowsk) |
| 5 maart |
Duitsland |
sluit
vredesverdrag met |
Finland
(Vrede van Berlijn) |
| 7 maart |
Sowjet-Rusland |
sluit
vredesverdrag met |
Finland |
| 7 mei |
Roemenië |
sluit
vredesverdrag met |
de Centralen
(Vrede van Boekarest) |
| 11 mei |
Finland |
sluit
vredesverdrag met |
Turkije |
| 1919 |
| 28 juni |
De Geallieerden
2) |
sluiten
vredesverdrag met |
Duitsland
(Vrede van Versailles) |
| 10
september |
De Geallieerden |
sluiten
vredesverdrag met |
Oostenrijk
(Vrede van
Saint Germain-en-Laye) |
| 27 november |
De Geallieerden |
sluiten
vredesverdrag met |
Bulgarije
(Vrede van Neuilly-sur-Seine) |
| 9 december |
Roemenië |
sluit
vredesverdrag met |
Bulgarije |
| 9 december |
Roemenië |
sluit
vredesverdrag met |
Oostenrijk |
| 1920 |
| 2 februari |
Estland |
sluit
vredesverdrag met |
Sowjet-Rusland |
| 4 juni |
De Geallieerden |
sluiten
vredesverdrag met |
Hongarije
(Vrede van Trianon) |
| 10 augustus |
De Geallieerden |
sluiten
vredesverdrag met |
Turkije
(Vrede van Sèvres) |
| Na
10 augustus 1920 zouden nog vele conferenties volgen
waarin afzonderlijke staten alsnog hun
vredesvoorwaarden vaststelden. Daarnaast werden ook
vele conferenties gehouden om de minderhedenbelangen
binnen de nieuw gevormde naties van Europa te
regelen. David Lloyd George, eerste minister van
Engeland, zou er tussen 1919 en 1922 al
drieëndertig bijwonen. |
1)
Tot de
Centralen behoorden: Duitsland,
Oostenrijk-Hongarije, Turkije en Bulgarije
(vanaf 14 october 1915).
2)
Tot de Geallieerden behoorden: Frankrijk, België, Italië,
Portugal, Engeland (= het Britse Rijk),
Roemenië, Servië, Griekenland, Rusland en ook de Verenigde Staten.
Formeel behoorden de Verenigde Staten niet tot de
Geallieerden omdat zij, om politieke redenen, nooit
een overeenkomst hebben gesloten met de overige
Geallieerden. Officieel noemde men de Verenigde
Staten 'geassocieerd' met de
Geallieerden.
Bronnen:
14-18 De Eerste Wereldoorlog (Amsterdam 1975-1976)
deel 10 blz. 1879
The Times Diary & Index of the War London
(London nd [c.1920])
Zeer aanbevolen ter lezing
over de
vredesonderhandelingen te Parijs, die uitmondden in
de Vrede van Versailles:
Margaret
MacMillan - Parijs 1919 - Zes maanden die de wereld
veranderden |
|
|
|
