 Het Britse Tank Corps in mei 1918
Halverwege de maand mei 1918 was de materiële sterkte
van het Britse Tank Corps toegenomen tot 387 Mark IV
tanks, 129 Mark V tanks en 82 Whippet tanks. De nieuwe
Mark V tanks (een verbeterde Mark IV tank) werden
aangeleverd met een aantal van ongeveer 50 stuks per
week.
Nu het Duitse offensief tot staan was gebracht besloot
de Britse legerleiding een kleinschalige aanval op te
zetten om aan de weet te komen hoe het gesteld was met
de moraal van de Duitse troepen en, veel belangrijker,
om de nieuwe Mark V tanks te testen bij het uitvoeren
van een aanval voordat deze nieuwe tanks bij een grote
aanval zouden worden ingezet.
Aanvalsdoel Le Hamel
Als doel werd de heuvelrug ten noorden van
Villers-Bretonneux gekozen waar het in puin geschoten
dorp Le Hamel was gelegen dat verdedigd werd door de
Duitse troepen. Een eventuele verovering van deze
heuvelrug zou slechts een gebiedsverovering betekenen
van 2,5 kilometer open terrein, maar zou wel de
defensieve positie van de Britten ten zuiden van de
Somme aanzienlijk verbeteren.
 |
|
Overzichtskaart van het strijdgebied |
De aanval werd opgedragen aan het Australische Corps
dat onder commando stond van generaal Sir John Monash) dat de
frontlijn bij Villers-Bretonneux bezette.
Generaal Monash (1865 – 1931) stond bekend als een
briljante organisator en tacticus. Veldmaarschalk
Montgomery, de Britse legercommandant in de Tweede
Wereldoorlog, die in de Eerste Wereldoorlog een
junior-officier was, omschreef hem ooit als: "I would
name Sir John Monash as the best general on the western
front in Europe".
 |
Generaal Sir John Monash
reikt een onderscheiding uit aan
een Australische militair na de Slag bij Hamel |
Deze
Australische troepen hadden evenwel weinig vertrouwen in
het tankwapen. Een jaar eerder was een aanval op Bullecourt, waarbij ook tanks betrokken waren, op een
fiasco uitgelopen.
Daarom werd overeengekomen het zwaartepunt bij de tanks
te leggen en daarbij zo weinig mogelijk infanterie in te
zetten. Slechts tien infanteriedivisies (inclusief een
bataljon Amerikaanse infanterie) werden beschikbaar
gesteld voor een aanvalsfront ter breedte van vijf
kilometer. Daaraan werden zestig gevechtstanks
toegevoegd. Ook waren een aantal vliegtuigen
ingeschakeld om informatie te leveren over het verloop
van de slag.
De aanval op Le Hamel
De aanval begon op donderdag 4 juli 1918 om 3.00 uur in
de ochtend. Dit geschiedde zonder inleidend
artilleriebeschieting net zoals dat in 1917 bij Cambrai
was gebeurd. De aanval kwam daardoor als een volledige
verrassing voor de Duitse troepen.
Het geluid van de oprukkende Britse tanks werd gesmoord
door het geluid van de normale beschietingen zoals die
dagelijks plaatsvonden en de tanks
stonden al vlak voor de Duitse linies toen op het
afgesproken tijdstip het geallieerde vuurgordijn (‘creeping
barrage’) met alle geweld losbarste en vier minuten
later, volgens planning, dieper in de Duitse linies werd
verplaatst.
 |
|
Deze ansichtkaart toont de
bezetting van het dorp Hamel op 4 juli 1918 |
Vanwege de twijfels die er bestonden bij de Australiërs
over het tankwapen, was het aanvalsplan zo ontworpen dat
de tanks de eerste aanvalsgolf van de infanterie zouden
volgen. Maar de Mark V tanks wachtten niet, namen het
initiatief en gingen voorop in de aanval waarna de
infanterie volgde. De Duitse verdedigers waren volledig
overrompeld door deze bliksemaanval en gaven zich met
honderden tegelijk over. Op andere plaatsen van het
gevechtsterrein boden de Duitsers nog manmoedig tegenstand
maar de slag was in minder dan twee uur voorbij waarbij
alle aanvalsdoelen waren bereikt.
 |
|
Britse tank in Le Hamel op 5
juli 1918 |
Het aantal Australische slachtoffers was 1.062 van wie
800 waren gesneuveld. Bij de Amerikanen waren dat 176
mannen van wie 100 waren omgekomen. Meer dan 1.600
Duitsers werden gevangen genomen; naar Britse
schattingen kwamen 2.000 om het leven. Twee stukken
Duitse veldartillerie en 171 mitrailleurs werden
buitgemaakt. Daarbij waren tijdens de opmars 200
mitrailleurs vernietigd door de tanks.
 |
Australische en Amerikaanse
manschappen hebben zich ingegraven nabij Le
Hamel
(op de achtergrond vaag de contouren van een
tank) |
Op twee na bereikten alle tanks hun aanvalsdoelen. Eén
van de uitgeschakelde tanks werd geraakt door
vijandelijk vuur. De de andere door de eigen artillerie (‘friendly
fire’). Van de tankbemanningen raakten dertien gewond –
niemand werd gedood.
Gevolgen van deze veldslag
De kleinschalige Slag bij Le Hamel werd door de Britse
legerleiding als een groot
succes beschouwd vanwege de beperkte duur, het bereikte
resultaat en de snelheid waarmee de aanval was
uitgevoerd.
Infanterie, artillerie, tanks en ook vliegtuigen hadden
uitstekend samengewerkt bij een opmars van 2,5 kilometer
waarbij (relatief) weinig verliezen waren geleden.
Generaal Sir John Monash
schreef hierover nogal lyrisch: “A perfect modern battle
plan is like nothing so much as a score for an
orchestral composition, where the various arms and units
are the instruments, and the tasks they perform are
their respective musical phrases”.
De Franse president Georges Clemenceau bezocht Le Hamel na de
slag en zei in zijn toespraak:
“Ik heb de Australiërs ontmoet en ik heb in hun ogen
gekeken. Ik weet nu zeker dat zij, mannen in die grote
veldslagen hebben gevochten voor zaak van de vrijheid,
samen met ons zullen strijden tot de vrijheid, waar we
allemaal voor vechten, is gegarandeerd voor ons en onze
kinderen”.
Het behaalde resultaat overtuigde het Britse opperbevel
van de enorme offensieve kracht van het tankwapen. Het
zou daarmee de weg banen voor de strategie bij een
beslissend slag die nog moest komen: de Slag bij Amiens
die op 18 augustus 1918 zou plaatsvinden. Een dag die
door de Duitse opperbevelhebber Ludendorff een 'Zwarte
Dag' genoemd werd voor het Duitse Leger.
Het Australian Corps Memorial Park
Bij Le Hamel bevochten de Australische troepen
(aangeduid met AIF: Australian Imperial Force) op 4 juli
1918 één van hun meest succesvolle veldslagen. Deze veldslag vormde
het begin van een reeks succesvolle operaties die zouden
leiden tot het einde van de oorlog aan het Westelijk
Front.
 |
|
Het Australian Corps Memorial
Park |
Het Australian Corps Memorial Park is onthuld in 1998,
op de 80ste verjaardag van de Slag bij Le Hamel. Een
Duits loopgraafstelsel dat nu in gerestaureerde vorm een
onderdeel vormt van het park, was oorspronkelijk het
doel van de aanval die op 4 juli 1918 werd ingezet. Deze
frontlijn was ook een onderdeel van het begin van de
grote geallieerde offensieven van 8 augustus 1918 die
uiteindelijk zouden leiden tot de Wapenstilstand op 11
november 1918. (Voor meer foto’s zie:
hamelfriends.)
Literatuur
▬ Bryan Cooper - Tank battles of World War 1
▬ 14 -18 De Eerste Wereldoorlog
- diverse artikelen
▬ David
Fletcher - Tanks and Trenches
▬ Peter
Pederson - Hamel (Battleground Europe)
▬ Internetpagina Hamelfriends:
http://hamelfriends.free.fr/ |
