naar tank pagina - naar homepage


De Slag bij Le Hamel (1918)
Tanks zeer succesvol ingezet bij kleinschalige veldslag

door Menno Wielinga

De Slag bij Le Hamel werd, mede door de inzet van tanks, een succes en zou het Britse opperbevel overtuigen van de enorme offensieve kracht van het tankwapen. Dat deze kleinschalige veldslag als succesvol werd gezien was vanwege de beperkte duur, het bereikte resultaat en de snelheid waarmee de aanval was uitgevoerd.

Inhoudsopgave
Het Britse Tank Corps in mei 1918
Aanvalsdoel Le Hamel
De aanval op Le Hamel
Gevolgen van deze veldslag
Het Australian Corps Memorial Park
Literatuur

 Het Britse Tank Corps in mei 1918
Halverwege de maand mei 1918 was de materiële sterkte van het Britse Tank Corps toegenomen tot 387 Mark IV tanks, 129 Mark V tanks en 82 Whippet tanks. De nieuwe Mark V tanks (een verbeterde Mark IV tank) werden aangeleverd met een aantal van ongeveer 50 stuks per week.

Nu het Duitse offensief tot staan was gebracht besloot de Britse legerleiding een kleinschalige aanval op te zetten om aan de weet te komen hoe het gesteld was met de moraal van de Duitse troepen en, veel belangrijker, om de nieuwe Mark V tanks te testen bij het uitvoeren van een aanval voordat deze nieuwe tanks bij een grote aanval zouden worden ingezet.

Aanvalsdoel Le Hamel
Als doel werd de heuvelrug ten noorden van Villers-Bretonneux gekozen waar het in puin geschoten dorp Le Hamel was gelegen dat verdedigd werd door de Duitse troepen. Een eventuele verovering van deze heuvelrug zou slechts een gebiedsverovering betekenen van 2,5 kilometer open terrein, maar zou wel de defensieve positie van de Britten ten zuiden van de Somme aanzienlijk verbeteren.
 
Overzichtskaart van het strijdgebied

De aanval werd opgedragen aan het Australische Corps dat onder commando stond van generaal Sir John Monash) dat de frontlijn bij Villers-Bretonneux bezette. Generaal Monash (1865 – 1931) stond bekend als een briljante organisator en tacticus. Veldmaarschalk Montgomery, de Britse legercommandant in de Tweede Wereldoorlog, die in de Eerste Wereldoorlog een junior-officier was, omschreef hem ooit als: "I would name Sir John Monash as the best general on the western front in Europe".

Generaal Sir John Monash reikt een onderscheiding uit aan
een Australische militair na de Slag bij Hamel

Deze Australische troepen hadden evenwel weinig vertrouwen in het tankwapen. Een jaar eerder was een aanval op Bullecourt, waarbij ook tanks betrokken waren, op een fiasco uitgelopen.

Daarom werd overeengekomen het zwaartepunt bij de tanks te leggen en daarbij zo weinig mogelijk infanterie in te zetten. Slechts tien infanteriedivisies (inclusief een bataljon Amerikaanse infanterie) werden beschikbaar gesteld voor een aanvalsfront ter breedte van vijf kilometer. Daaraan werden zestig gevechtstanks toegevoegd. Ook waren een aantal vliegtuigen ingeschakeld om informatie te leveren over het verloop van de slag.

De aanval op Le Hamel
De aanval begon op donderdag 4 juli 1918 om 3.00 uur in de ochtend. Dit geschiedde zonder inleidend artilleriebeschieting net zoals dat in 1917 bij Cambrai was gebeurd. De aanval kwam daardoor als een volledige verrassing voor de Duitse troepen.

Het geluid van de oprukkende Britse tanks werd gesmoord door het geluid van de normale beschietingen zoals die dagelijks plaatsvonden en de tanks stonden al vlak voor de Duitse linies toen op het afgesproken tijdstip het geallieerde vuurgordijn (‘creeping barrage’) met alle geweld losbarste en vier minuten later, volgens planning, dieper in de Duitse linies werd verplaatst.

Deze ansichtkaart toont de bezetting van het dorp Hamel op 4 juli 1918

Vanwege de twijfels die er bestonden bij de Australiërs over het tankwapen, was het aanvalsplan zo ontworpen dat de tanks de eerste aanvalsgolf van de infanterie zouden volgen. Maar de Mark V tanks wachtten niet, namen het initiatief en gingen voorop in de aanval waarna de infanterie volgde. De Duitse verdedigers waren volledig overrompeld door deze bliksemaanval en gaven zich met honderden tegelijk over. Op andere plaatsen van het gevechtsterrein boden de Duitsers nog manmoedig tegenstand maar de slag was in minder dan twee uur voorbij waarbij alle aanvalsdoelen waren bereikt.

Britse tank in Le Hamel op 5 juli 1918

Het aantal Australische slachtoffers was 1.062 van wie 800 waren gesneuveld. Bij de Amerikanen waren dat 176 mannen van wie 100 waren omgekomen. Meer dan 1.600 Duitsers werden gevangen genomen; naar Britse schattingen kwamen 2.000 om het leven. Twee stukken Duitse veldartillerie en 171 mitrailleurs werden buitgemaakt. Daarbij waren tijdens de opmars 200 mitrailleurs vernietigd door de tanks.

Australische en Amerikaanse manschappen hebben zich ingegraven nabij Le Hamel
(op de achtergrond vaag de contouren van een tank)

Op twee na bereikten alle tanks hun aanvalsdoelen. Eén van de uitgeschakelde tanks werd geraakt door vijandelijk vuur. De de andere door de eigen artillerie (‘friendly fire’). Van de tankbemanningen raakten dertien gewond – niemand werd gedood.

Gevolgen van deze veldslag
De kleinschalige Slag bij Le Hamel werd door de Britse legerleiding als een groot succes beschouwd vanwege de beperkte duur, het bereikte resultaat en de snelheid waarmee de aanval was uitgevoerd.

Infanterie, artillerie, tanks en ook vliegtuigen hadden uitstekend samengewerkt bij een opmars van 2,5 kilometer waarbij (relatief) weinig verliezen waren geleden.

Generaal Sir John Monash schreef hierover nogal lyrisch: “A perfect modern battle plan is like nothing so much as a score for an orchestral composition, where the various arms and units are the instruments, and the tasks they perform are their respective musical phrases”.

De Franse president Georges Clemenceau bezocht Le Hamel na de slag  en zei in zijn toespraak: “Ik heb de Australiërs ontmoet en ik heb in hun ogen gekeken. Ik weet nu zeker dat zij, mannen in die grote veldslagen hebben gevochten voor zaak van de vrijheid, samen met ons zullen strijden tot de vrijheid, waar we allemaal voor vechten, is gegarandeerd voor ons en onze kinderen”.

President Clemenceau (links)  tijdens zijn bezoek aan de Australische troepen
(Beeldcitaat: Australians on the Western Front 1914-1918)

Het behaalde resultaat overtuigde het Britse opperbevel van de enorme offensieve kracht van het tankwapen. Het zou daarmee de weg banen voor de strategie bij een beslissend slag die nog moest komen: de Slag bij Amiens die op 18 augustus 1918 zou plaatsvinden. Een dag die door de Duitse opperbevelhebber Ludendorff een 'Zwarte Dag' genoemd werd voor het Duitse Leger.

Het Australian Corps Memorial Park
Bij Le Hamel bevochten de Australische troepen (aangeduid met AIF: Australian Imperial Force) op 4 juli 1918 één van hun meest succesvolle veldslagen. Deze veldslag vormde het begin van een reeks succesvolle operaties die zouden leiden tot het einde van de oorlog aan het Westelijk Front.

Het Australian Corps Memorial Park

Het Australian Corps Memorial Park is onthuld in 1998, op de 80ste verjaardag van de Slag bij Le Hamel. Een Duits loopgraafstelsel dat nu in gerestaureerde vorm een onderdeel vormt van het park, was oorspronkelijk het doel van de aanval die op 4 juli 1918 werd ingezet. Deze frontlijn was ook een onderdeel van het begin van de grote geallieerde offensieven van 8 augustus 1918 die uiteindelijk zouden leiden tot de Wapenstilstand op 11 november 1918. (Voor meer foto’s zie: hamelfriends.)

Literatuur
▬ 
Bryan Cooper - Tank battles of World War 1
▬ 14 -18 De Eerste Wereldoorlog - diverse artikelen
▬ David Fletcher - Tanks and Trenches
▬ Peter Pederson - Hamel (Battleground Europe)
▬ Internetpagina Hamelfriends: http://hamelfriends.free.fr/


© 2008 - Menno Wielinga. De auteursrechten van bovenstaand artikel berusten bij de auteur.
Voor gehele of gedeeltelijke overname is dan ook uitdrukkelijk voorafgaande schriftelijke toestemming vereist van de auteur. Contact kan worden opgenomen via emailadres:  .

naar tank pagina - naar homepage


eXTReMe Tracker