naar veldslagenpagina

De Eerste Wereldoorlog in de Vogezen

	Strijdtoneel in de Vogezen    De strijd om de Lingekopf  Vogezenfront 1914 - 1918 een reisverslag van Ben Brugmans De Vogezen vormen een schitterend toeristisch gebied met prachtig natuurschoon en indrukwekkende vergezichten. Dat er in de Eerste Wereldoorlog zwaar gevochten is is minder bekend. Het toerisme krijgt een zinvolle invulling door een bezoek aan de frontlijn van 1914-1918. Inleiding  Karel de Grote had rond 800 een enorm Europees rijk opgebouwd dat qua grootte nooit meer geëvenaard zou worden. Na zijn dood trad het verval snel in en uiteindelijk werd het oorspronkelijke rijk in 843 verdeeld volgens het Verdrag van Verdun onder de drie kleinzoons van Karel de Grote. Het Middenrijk werd toegewezen aan Lotharius, die de oudste was en niet vrij van ambities: hij begeerde de keizerskroon. Het lag dan ook voor de hand dat zijn jongere broers, heersers van het Westrijk en het Oostrijk, de oudste broer gingen bestrijden. Het grondgebied van Lotharius werd steeds kleiner en de kern van zijn rijk bevatte uiteindelijk niet veel meer dan de gebieden Elzas en Lotharingen.  Duizend jaar later is dit gebied nog steeds een twistappel tussen Frankrijk en Duitsland, niet in de laatste plaats vanwege de rijke ijzerertsindustrie die zich hier bevindt en die van groot belang is voor de zware industrie van beide landen. Als Frankrijk de Frans-Pruisische oorlog van 1870-1871 verliest moet de provincies Elzas en Lotharingen gebied worden afgestaan aan Duitsland. Dit verlies en de daardoor ontstane revanche-gedachte was één van de belangrijke oorzaken van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914. In de oorlogsdoelstellingen van Frankrijk, zoals geformuleerd in 1915, bevatten de verschillende varianten zonder uitzondering de herwinning van deze gebieden. Hierbij werden zelfs de oorspronkelijke grenzen van het Romeinse rijk tot aan de Rijn, ontstaan door de veroveringen van Julius Caesar, als argumentatie gebruikt voor de rechtvaardiging van de Franse eisen. Hartmannswillerkopf (Vieil-Armand) Dit is een heuvel die een hoogte heeft van 956 meter en die, mits men beschikt over een redelijke conditie, goed begaanbaar is. Er is een kleine kiosk bij de ingang waar men kaarten en brochures kan kopen. Bij het begin van de route ligt een herinneringsmonument en een crypte die zeker bezocht moeten worden. Achter de crypte ligt een uitgestrekt Frans ereveld dat heuvelafwaarts is aangelegd. Nadat men dit kerkhof is overgestoken begint de wandeling naar de Hartmannswillerkopf. Het gebied wordt onderhouden door een vereniging van vrijwilligers, die ook een gids kunnen leveren. Dit is zeer aan te raden omdat men daardoor veel informatie krijgt die anders slechts moeilijk beschikbaar is. Zo blijken de in de Tweede Wereldoorlog bekend geworden Duitse generaals Von Manstein en Rommel hier in de Vogezen als jong officier hun eerste gevechtservaring te hebben opgedaan. Op dit uitgebreide complex zijn talloze Duitse en Franse uitkijkposten, bunkers, loopgraven en bouwwerken uit de Eerste Wereldoorlog te zien. Sommige hiervan zijn zelfs in de Tweede Wereldoorlog opnieuw gebruikt. Trek tenminste drie tot vier uur uit om deze beruchte heuvel uit de Eerste Wereldoorlog te bezichtigen.  Lingekopf (Tête de Ligne) De Lingekopf is met een hoogte van 986 meter ongeveer even hoog als de Hartmannswillerkopf. Behalve een flink stuk geconserveerd slagveld met stellingen, waarbij de solide Duitse bouw schril afsteekt bij de Franse bouwwerken, vinden we hier ook een interessant museum dat een bezoek meer dan waard is. Het geheel maakt een ietwat parkachtige, gecultiveerde indruk compleet met wandelpaden en wegwijzers en zeer goed toegankelijk. Het gebied van de Hartmannswillerkopf doet authentieker aan. Deze plaats is in twee tot drie uur goed te bezichtigen. De tragiek van de Lingekopf is geweest dat hier in de periode van juli tot oktober 1915 in totaal 68.000 man zijn gesneuveld zonder dat aan beide kanten enig strategisch of tactisch voordeel werd behaald. Tête des Faux  Het slagveld van de Tête de Faux ligt ten noorden van beide voorgaande en is typisch iets voor de echte liefhebber. Het gebied ligt op een hoogte van 1.400 meter en er is geen enkele voorziening beschikbaar. Het is dus zaak goed geproviandeerd (eten èn drinken) en toegerust met stevige wandelschoenen en goede kaarten aan de wandeling te beginnen. Het gebied is af en toe lastig begaanbaar en het is raadzaam niet alleen te gaan om bij eventuele ongevallen hulp bij de hand te hebben. Deze streek ademt een sfeer alsof de stellingen pas gisteren verlaten zijn. Bunkers, tunnels en loopgraven zijn hier nog in grote verscheidenheid te vinden. Ook in de bossen zijn nog tal van bunkers en overblijfselen van verdedigingswerken te zien zoals een ongelooflijk zwaar met beton gepantserde bunker, die dienst deed als kabelbaan. Het gebied ligt bezaaid met prikkeldraadversperringen die hier en daar nog volledig intact zijn. De experts die hier al eerder zijn geweest, kunnen je vertellen dat het zeker drie dagen kost om alles te bekijken. Voor de liefhebber lijkt een bezoek van 4 tot 5 uur voldoende. Strijdtoneel in de Vogezen De strijd om de Lingekopf    naar veldslagen-pagina