Naar homepage wereldoorlog 14 - 18

Vindplaatsen - Het Monster van de oorlog

Nederlandse liedjes en gedichten over de Eerste Wereldoorlog 1914-1940

De belangstelling voor de Eerste Wereldoorlog is de laatste jaren sterk toegenomen. Toch bestaat
 nog steeds de indruk dat ‘de Groote Oorlog’ in de Nederlandse letterkunde weinig sporen heeft
nagelaten, omdat ons land toen neutraal was. De bloemlezing
Het monster van de oorlog laat zien dat
het in ieder geval op het gebied van de lyriek om een groot misverstand gaat. In de uitgekozen teksten
spreekt een groot aantal Nederlandse (en enkele Vlaamse) dichters en zangers zich zowel geëmotioneerd
als cynisch over deze gruwelijke oorlog uit. Zij tonen hun afschuw en verbijstering over het zinloos en
bruut geweld en staan stil bij bijzondere voorvallen, zoals de bombardementen op Antwerpen en
Zierikzee. Dikwijls verplaatsen zij zich in het lot van de frontsoldaten, de talrijke (met name Belgische)
vluchtelingen,  machthebbers worden bij herhaling weggehoond. Maar ook de zorgen van alledag komen
aan bod: de mobilisatie, de voedselschaarste, de smokkelhandel, de oorlogswinsten en de amoureuze
betrekkingen van Nederlandse meisjes met buitenlandse militairen.

Onderstaande lijst bevat vindplaatsen van de Nederlandse liedjes en gedichten over de Eerste

Wereldoorlog uit de periode 1914-1940. Achter teksten die in deze bloemlezing zijn opgenomen, staat
een asterisk.  De bronaanduidingen zijn beknopt gehouden, ook in verband met de uiteenlopende manieren waarop tijdschriften zijn genummerd en later ingebonden. Niet in alle gevallen is nagegaan
of een tijdschriftbijdrage eveneens in boekvorm is verschenen en omgekeerd. Pseudoniemen en louter
met initialen aangeduide auteursnamen -steeds vooraan geplaatst bij iedere letter van het alfabet- zijn
niet opgelost. Bij liedjes staan alleen de tekstdichters vermeld.

 

GEDICHTEN

 

A.B.

 

            In De Notenkraker, 15-1-1916:

            -Neêrlands God.

 

            In De Notenkraker, 10-3-1917:

            -Bittertafel.

 

Adama van Scheltema, C.S.

 

            In Zingende stemmen (1916):

            -Aan die komen;

            -Te wapen;

            -Vrede;*

            -Na een jaar;

            -Oorlogsgedachten.

 

            In De Socialistische Gids, november 1918:

            -O tijd, die komt.

 

            In: De keerende kudde (1920):

            -De vlucht.*

 

Anoniem

 

            Mondeling overgeleverd door Fokko Hendriks:

            -De deserteur;*  zie ook cabaretliedje van Dumas;

            -De grenssoldaat;

            -Haar jongen;

            -Soldatenkerstlied uit de 1e WO.

 

             In De Notenkraker, 15-8-1914:

            -Waar de krijg woedt.

 

             In De Notenkraker, 22-8-1914:

             -Vorstelijke bezoeken.

 

             In De Notenkraker, 29-8-1914:

              -Krijgslied.

 

             In De Notenkraker, 5-9-1914:

             -De deserteur;

             -De revolutionaire kruidenier.

 

            In De Notenkraker, 3-10-1914:

            -Voor de kultuur;

            -Een duivelsch lied.

 

            In De Notenkraker, 10-10-1914:

            -De laatste rit;

            -Oorlogsindrukken.

 

            In De Notenkraker, 31-10-1914:

            -Arbeiders, hoort!

            -Vluchtelinge.

 

            In De Notenkraker, 7-11-1914:

            -Aan de hoogstaangeslagenen.

 

            In De Notenkraker, 14-11-1914:

            -De slachting.

 

            In De Notenkraker, 21-11-1914:

            -Gevoelig mevrouwtje.

 

            In De Notenkraker, 5-12-1914:

            -Abrahams herrijzenis.

 

            In De Notenkraker, 31-12-1914:

            -De feestdronk van den duivel.

 

            In De Notenkraker, 15-1-1916:

            -Haagsche beschaving.

 

            In De Notenkraker, 22-1-1916:

            -De gebeurtenissen in het kamp ‘de Spees’.

 

            In De Notenkraker, 22-4-1916:

            -Oorlogswinstmakerij.

 

            In De Notenkraker, 29-7-1916:

            -Militaire klachten

 

            In De Notenkraker, 19-8-1916:

            -Een weldadige.

 

            In De Notenkraker, 30-9-1916:

            ’t Hondje.

 

            In De Notenkraker, 23-12-1916:

            -De moderne tooverleerling.

 

            In De Notenkraker, 13-1-1917:

            -Het luitenantje.

 

            In De Notenkraker, 6-4-1918:

            -De nachtmerrie.

 

            In De Wapens Neder, februari 1915:

            -Oorlog of vrede?*

 

            In De Wapens Neder, december 1915:

            -Vrede door recht.

 

            In De Wapens Neder, november 1917:

            -Toen haar jongen heenging.*

 

            In De Wapens Neder, oktober 1918:

            -Oorlogsoogst.

 

            In De Wapens Neder, maart 1919:

            -Na den oorlog.

 

            In De Loods, 10-4-1919:

            -Wie is de dader?

 

            In A.C. de Gooyer, De Spaansche griep van ’18 (1978):

            -[Spaanse griep].*

 

            In De Vrije Socialist, 29-6-1929:

            -Vervloekt zij de oorlog!!

 

            In Amsterdamse School, Nederlandse architectuur 1910-1930 (catalogus 1975):

            -IJsbeer en Luipaard; 

            -Vredeszon was schuil gegaan.

 

             In Douwe de Wit, Overdenkingen van een arbeidersjongen (ed. Evert de Jong, circa 1980):

            -De deserteur  (Hij had aan ’t westelijk front gestaan);

            -De wapens neer (Weet ge dat een machtig woord);

            -De wapens neer (De wapens, gij alle volken);

            -De wapens neer (Nog klinkt de echo van de oorlogskreten).

 

Arenberg, Jo

 

            In De Notenkraker, 5-9-1914:

            -Oorlog.

 

Argus

 

            In De Notenkraker, 11-10-1924:

            -Militaire efficency.*

 

B., v.d.

 

            In De Wapens Neder, december 1914:

            -Kerstlied 1914.

 

B.v.d.B.

 

            In De Notenkraker, 22-8-1914:

            -Slagveld-gedachten.

 

            In De Notenkraker, 5-9-1914:

            -De stem van ’n waanzinnige.

 

            In De Notenkraker, 12-9-1914:

            -Een puzzle.

 

            In De Notenkraker, 19-9-1914:

            -De revolutionaire middenstander.

 

            In De Notenkraker, 26-9-1914:

            -Klein Jantje.

 

            In De Notenkraker, 3-10-1914:

            -Vooruitzichten.

 

            In De Notenkraker, 10-10-1914:

            -“Vlijtige Bertha”.

 

            In De Notenkraker, 24-10-1914:

            -Zaken zijn zaken.

 

            In De Notenkraker, 31-10-1914:

            -Jongedames-beschouwing.

 

            In De Notenkraker, 14-11-1914:

            -Wiegelied.

 

            In De Notenkraker, 5-12-1914:

            -Sinterklaas-gedachten.

 

            In De Notenkraker, 19-12-1914:

            -Het minste soort;

            -Vluchtelingen-idylle.

  

B. H.

 

              In De Moker, 1924:

            -Moord.

 

Bakhuis, Herman

 

            In De Wapens Neder, februari 1917:

            -Moederklacht.

 

Barbarotta

 

            In De Toekomst, 29-4-1916:

            -Natuurlijk weer Duitsche intriges.

 

Bastiaanse, Frans

 

            In Charivarius, Ruize-rijmen (3e bundel, 1916):

            -Een neutraal lied van den oorlog en het opperwezen.*

 

Berg, Corry v.d.

 

            In de bloemlezing Het roode lied van heden (circa 1931):

            -Waakt!

 

Bergh van Eysinga, [H.W.Ph.E.] van den

 

            In De Wapens Neder, december 1916:

            -Oorlog.

 

Besnard, Albert

 

            In Groot-Nederland, 1917, II, p. 263.

            -Een trouwe stem.

 

Betaal, Sijmen

 

            In De Notenkraker, 29-1-1916:

            -De koningin der aarde.

 

Beversluis, Martien

 

            In Aanklacht (1930):

            -Oorlogs-gestalten; 

            -De oorlogsidioot;

            -Het graf van den Onbekenden Soldaat;

            -De stem der stillen; 

            -De proclamatie;

            -De thuiskomst;

            -Paraphrase der Tien Geboden;

            -Christ avant tout;

            -De muur.

 

            In de bloemlezing Het roode lied van heden (circa 1931):

            -Zeeslag bij Skagerrak;

            -De tank;

            -Vergeet dat nooit!

            -Paul en de vlinder.

 

Bijwegh, A. van

 

            In Groot-Nederland, 1915, II, p.336-337:

            -Verzen.

 

Bloem,  J.C.

 

            In De brieven van J.C. Bloem aan Aart van der Leeuw (1979):

            -Ode.*

 

Boeke, Kees

 

            In  J. Giesen, Nieuwe geschiedenis, Het antimilitarisme van de daad in Nederland […] (1923):

            -’t Is lang genoeg;

            -Nooit meer oorlog;*

            -Nooit! Nooit!

            Voor de laatste twee teksten: zie ook ts. De Wapens Neder, mei 1922.

 

Boeken, Hein

 

            In De Nieuwe Gids,1914, I, p. 767:

            -Pythia.

 

Bohéma

 

            In De Wapens Neder, mei 1915:

            -Vredeslied.

 

Bonn, S.

 

            In Liederen van hoop (1919):

            -De vlucht;*

            -De zon;

            -’n Vader zingt;

            -Mei 1915;

            -Mei 1917;

            -Dit is de dag der dagen.*

 

            De gelofte. Verbeeldingsspel (1924).

 

Booleman, Alex

 

            De klokkenluider (1915).

            Zie voor een fragment ook: De Kreet der Jongeren, 1925.

 

Boot, T.

 

            In De Wapens Neder, april 1917:

            -De dienstweigeraar.* 

 

Bos, Jac.

 

            In Herinneringsboek 1914-1918 (1938):

            -Herdenkingslied mobilisatie 1914-1918.

 

Brabander, Gerard den

 

            In De Vrije Bladen, jrg. 14 (=1937), nr. 5 (= zijn bundel De gebroken lier):

            -Zevenklapper.*

 

Brandeler-den Beer Poortugael, J.J. van den

 

            In Groot-Nederland, 1916, II, p. 503-504:

            -De kruisdragers.

 

Brouwer, Jelle H.

 

            In de verzamelbundel Schrijvers getuigen tegen oorlof en militarisme (1936, 2e druk):

            -Ien ûre  yet;

            -Us tüd.

            Beide gedichten zijn in het Fries geschreven.

 

C.C.W.

 

            In De Wapens Neder, december 1916:

            -Eens…

 

C.v.d.L.

 

            In De Notenkraker, 7-11-1914:

            -Er zal geen honger zijn.

 

Campert, Jan

 

            In Nu, jrg. 2 (=1929), nr. 10:

            -De jonge dooden.*

            Zie ook Jan Camperts Verzamelde gedichten 1922-1943 (1947).

 

Charivarius

 

            In Ruize-rijmen (derde bundel, 1916):

            -De bloedgebeden;*

            -Het schoonste;

            -Zes diplomaten;

            -Aan Cort;

            -Dappere soldaten, bange diplomaten;

            -Niederland! Die Waffen nieder!

            -Conspuez;

            -Moeder, wil u Baby roepen?*

            -The Hymn of Hate;.

            -’t Wordt weer aangevuld;

            -In den gulden riddertijd;

            -Olieverf-rijm;

            -De tien;

            -“Schimpt heuschelijck!”

            -Dietschland, Dietschland, über alles;

            -O, gij, eens de zon van mijn leven;

            -Ach, deden wij ook maar mee!

            -Dat is het!

            -Ik heb nu net een jaar gemoord;*

            -Wanhopig besluit van een geslingerd krantenlezer;

            -Die grosze Zeit;

            -De groote toevlucht;

            -De Hochkultur en de blooming foreigner;

            -Open brief;

            -De toekomst;

            -Wat zij kunnen doen;

            -O, die blinde, blinde, blinde…;

            -De zwarte lijn;

            -We wonen in een houten huis;

            -Leuzen-rijm;

            -Reik mij de hand, of…;

            -Wij!

            -De snoevers;

            -Divina Comoedia;

            -Onze Oude;

            -De strikste bevelen;

            -Quod licet Jovi non licet bovi;

            -De gevallen ruiter;

            -De toekomstige leiding der menschheid;

            -Biologische Friedensrüstungen;

            -Leugen-rijm;

            -Roffel-rijm;

            -Charivarius’ bekeering;

            -Het Meilied der moeders;

            -Majesteit of het koningschap volgens tsaar en keizer;

            -Prinsen-rijm;

            -Aan Frans Bastiaanse, mijn concurrent-ruizerijmer;

            -Aan Charivarius;

            -Mies, Charivarius, de kanarie en de oorlog;

            -O! O! O!

            -Een faillissement;

            -De brief van den vader;

            -Wij Duitschers, voorheen en thans;

            -Hoog bezoek;

            -Hoezee!

 

Collem, A. van

 

            In Opstandige liederen (1919):

            -Diepe verachting…;*

            -Het slachtveld;

            -Voor het vaderland.

 

            De soldaten. Een visioen (1927).

 

Cremers, Marie

 

            In De Beweging, 1916, II, p. 21-22:

            -O, zeg niet…;

            -Gevallen strijders;

            -Lindeliedje.

 

Croon, Abel

 

            In Stemmen des Tijds, jrg. 4 (1915), nr. 6:

            -Vlaand’ren.

 

Deyssel, Lodewijk van

 

            In De Gids, 1923, IV, p. 31-32:

            -Oorlogsbegin;*

            -Augustus 1914 - België.

 

Doesburg, Theo van

 

            In Soldatenverzen (ed. 2000):

            -Oorlog;*

            -Infanterielooppas;*

            -Kazernekamer.

 

E, v.

 

            In De Toorts, 13-10-1917:

            -Rouw en hoop.

 

Eikeboom,  Henk

 

            In Het rood blazoen (1923):

            -Officiertje;*

            -Lied van den torenwachter;

            -Der wereld brood;

            -Staat op!

            -Kerstgedachte;

            -Een hoonlied;

            -Toen ik hoorde dat ik tot een jaar veroordeeld was;

            -Bemoediging;

            -Vrede.

 

            In Bloed ligt op straat (circa 1935):

            -Het oude liedje;

            -Soldaten en arbeiders, staakt!

 

            In de verzamelbundel Schrijvers getuigen tegen oorlog en militarisme (1936, 2e druk):

            -Als de klok klept…

 

Ellen

 

            In Elseviers’s Geïllustreerd Maandschrift, 1924 (= deel 48), p. 293:

            -Steenen leugen.

 

Engels, W.D.

 

            In De Toekomst, 1-9-1917:

            -Aan Wilhelmina!

            -De slag in Vlaanderen.

 

Eysselstein, Ben van

 

            In De duivel op aarde (1931):

            -Soldatenlied.

            Zie ook de bloemlezing Jonge most (circa 1937). 

 

 F.S.

 

            In De Toekomst, 29-4-1916:

            -Het Hollandsch Diep en de Hollandsche diepte.

 

            In De Toekomst, 17-6-1916:

            -De rattenvanger van Skagerrak.

 

 Feis, Agnita

 

            In Oorlog, verzen in staccato (1915; heruitgave 1981):

            -De slag;

            -Oorlog!

            -De verlaten loopgraaf;

            -De soldaat;

            -De verminkten;

            -Meer, meer;

            -De pijl uit de aero;

            -Het land is storm;

            -De eer;

            -Menschenmateriaal.*

            -De bajonet;

            -De koning rijdt;

            -De gil;

            -De moeder;

            -Wiens schuld?

            -De droom in de loopgraaf;

            -De trom!

            -De last;

            -De nieuwe mensch;

            -De nieuwe Mensch.

 

Fortuin, H.B.

 

            In Spiegelt u zacht (1949):

            -De te onbekende soldaten.*

            Zie ook De Groene Amsterdammer (1939).

 

G.v.d.B.

 

            In De Wapens Neder, december 1916:

            -Oorlogswee.

 

Gasus, P.

 

            In De Vrije Socialist, 5-5-1928:

            -Waarschuwing.*

 

Geuns, J.J. van

 

            In letterkundig jaarboek Erts 1930:

            -Na den slag.

 

Gonggrijp, G.

 

            In De Toekomstige Vrede, jrg. 3 (= 1918):

            -Hymne.

 

Gorter, Herman

 

            In: Pan (versie 1916; vgl. Verz. Werken, deel V, ed. 1951):

            -[fragment].*

 

            In Liedjes (1910-1924), derde deel:

            -Kom, Vrijheid.

 

Greshoff, Jan

 

            In De ceder (1920):

            -De wereldbrand.

 

Groos, Jo

 

            In de bloemlezing Het roode lied van heden (circa 1931):

            -1914-1918.

 

Groot, Jan H. de

 

            In de bloemlezing Van één wereld (1934):

            -De ontwapeningsredenaar.*

 

            In de verzamelbundel Schrijvers getuigen tegen oorlog en militarisme (1936):

            -Vrede op aarde.

 

H., Marie

 

            In De Toekomstige Vrede, jrg. 2 (= 1917), nr. 5:

            -Het toevluchtsoord.

 

H. de B.

 

            In De Wapens Neder, oktober 1919:

            -Lente’s klacht.

 

H.C. de B.

 

            In De Notenkraker, 12-9-1914:

            -Op het doodenveld.

 

H.J.H.

 

            In De Notenkraker, 28-4-1917:

            -Eén Mei 1917.

 

H.M.

 

            In De Wapens Neder, augustus 1915:

            -Oorlog.

 

Haan, Jacob Israël de

 

            In Verzamelde gedichten, deel I (ed. 1952):

            -In den oorlog; zie ook ts. De Gids 1914 en ts. De Beweging 1914;

            -Oorlog in Palestina; zie ook De Beweging 1915;

            -Herdenking;* zie ook De Beweging 1915;

            -In den wreeden zomer;  zie ook De Beweging 1914;

            -De aarde spreekt; zie ook De Gids 1915 II;

            -Aan den dood; zie ook De Beweging 1914;

            -Een schip verzinkt; zie ook De Beweging 1915;

 

            In Verzamelde gedichten, deel II (ed. 1952):

            -De gestorven makker;* zie ook De Beweging, 1918.

 

Haar, J.G. van der

 

            In De Wapens Neder, januari 1915:

            -Duitschland.

 

Hagelen, J. Chr.

 

            In De Notenkraker, 22-8-1914:

            -De veldprediker.

 

            In De Notenkraker, 26-9-1914:

            -Proletariër - een greep uit het leven.

 

            In De Notenkraker, 7-11-1914:

            -Naar ’t socialisme.

 

Harsman, Theo

 

            In De Moker, 1924:

            -Vrede.

 

Hattum, Jac. van

 

            In de bloemlezing Van één wereld (1934):

            -Op eenen berg.

 

Heerikhuizen, F.W. van

 

            In De poort (1941):

            -Slagvelden in Vlaanderen.

 

Helvoort, Piet van

 

            In Liederen en gedichten (uit de jaren 1920-1925; op cd gezet in 1998):

            -Oorlog 1914-1918;

            -De giftige gasbommen.

 

Hoff, J. van ’t

 

            In De Vrije Socialist, 10-9-1916:

            -Oorlogsspel.

 

            In De Vrije Socialist, 25-10-1916:

            -Natura et humanitas.

 

            In De Vrije Socialist, 18-11-1916:

            -God en de oorlog.*

 

Holtrop van Gelder, B.

 

            In De Wapens Neder, december 1914:

            -“Vrede op aarde”.

 

Hoornik, Ed.

 

            In De Vrije Bladen, jrg. 13 (= 1936), nr. 6 (= zijn bundel Het keerpunt):

            -Ontwapening.

 

            In Dichterlijke diagnose (1937):

            -Dichterlijke diagnose.*

 

            In Steenen (1939):

            -Kerstmis 1915.

 

            Zie ook Hoorniks Verzamelde gedichten (ed. 1972).

 

Horst, K.Th. van der

 

            In De Wapens Neder, juli 1915:

            -Weest u zelf!

 

Iependaal, Willem van

 

            In de bloemlezing Het roode lied van heden (circa 1931):

            -God zegene de wapens.

 

            In Liedjes van ordelijke ellende (1931):

            -Dass muss ein stück von Himmel sein.*

 

            In Over de leuning en langs de kaai (1934):

            -Reims 1917.*

            -Bajonet op!

            -Op voorspraak van St. Barbara;

            -Dikke Dinges R.I.P.

 

            In de bloemlezing Van één wereld (1934):

            -Moet de mensch zich dus gedragen.

 

Incognitus

 

            In De Moker, jrg. 1 (=1924):

            -Gedachten van een soldaat!

 

            In De Kreet der Jongeren, 1924?

            -Halt jonge broeders!*

            -“De blinde”;

            -Lentegeluiden.

 

            In De Branding, 1925, nr. 1:

            -Moederleed.

 

            In De Moker, jrg. 2 (= 1925), nr. 19:

            -Oorlogspersberichten.*

 

Ingwersen

 

            In Amsterdamse School, Nederlandse architectuur 1910-1930 (catalogus 1975):

            -IJsbeer en Luipaard en Gallische Haan.

 

Ironicus

 

            In De Notenkraker, 8-9-1917:

            -De reserve-luitenant.

 

            In De Notenkraker, 29-9-1917:

            -De stemming in de troep is goed.

 

Ittersum-Schuurman, E. van

 

            In De Nieuwe Gids, april 1921, p. 532:

            -Oorlogs-neurose.

 

J.B.

 

            In Van ’t harde leven (circa 1920):

            -Waarom;*

            -Vertrapte bloemen;*

            -Het ijzeren kruis;

            -Plaats voor den arbeid;*

            -Wat de dooden fluisteren;

            -Oorlog (14 Augustus 1914);

            -Oorlog (Na twee jaar);

            -Aan de werkers;

            -Schijnheiligen;

            -Christus’ dood;*

            -Een Kerstlied;

            -Dienstweigeraars;

            -Avond op ’t slagveld.

 

            Voor “Christus’ dood”: zie ook De Wapens Neder, januari 1915

            Zie verder ook: De Kreet der Jongeren, jrg. 1924 en 1915.

 

J.C.L.

 

            In De Notenkraker, 31-10-1914:

            -De trom.

 

J.E.

 

            In De Kreet der Jongeren, maart 1924:

            -Trommel-rijm.

 

Jacobs, Jan W.

 

            In De dag (1922):

            -Le poilu inconnu;

            -Aan een dienstweigeraar;

            -Kerstmis 1921.

 

            In Van onder ons vaandel (1924):

            -Nooit meer oorlog!

            -Wij dragen het vaandel van den Vrede.

 

            In Vogels van Mei (1925):

            -Oorlog aan den oorlog.

 

            In De Branding, jrg. 1 (= 1926), nr. 1:

            -Wij willen niet moorden!

 

            In Klassenstrijd, jrg. 2 (= 1927), nr. 3:

            -China!

 

            In Recht en Vrijheid, jrg. 1 (= 1927), nr. 15:

            -Het voornaamste!

 

            In De Socialist, 24-11-1928:

            -114.6000.000 Pond sterling […].*

 

            In Strijdlied voor den vrede (1928):

            -De blindgeschotenen;

            -De verlamden;

            -De geslachtszieken.*

 

            In De Socialist, 23-2-1929:

            -Aan Horthy.

 

            In de bloemlezing Van één wereld (1934):

            -Soldaten trekken door de straat;

            -Mijn zoon!

 

            In de bloemlezing Liederen voor religieus-socialistische bijeenkomsten (1935, 2e druk):

            -Ontwapent!

 

            In De dronk (1940):

            -Zevende tafereel: 1914-1918.

 

            In Socialistisch Perspectief, jrg. 3 (= 1957):

            -Herdenking 1918.

 

Jong, A.M. de

 

            In Frank van Wezels roemruchte jaren (1928):

            -[Soldatenlied].*

 

Jong jr, David de

 

            In De Socialistische Gids, jrg. 10 (= 1925), nr. 11:

            -De deserteur.

 

Jongert, C.

 

            In De Wapens Neder, maart 1917:

            -De wapens neder.

 

K.

 

            In De Notenkraker, 22-9-1917:

            -“Den heldendood voor ’t Vaderland stierf onze geliefde echtgenoot en vader…”

 

            In De Notenkraker, 17-11-1917:

            -Oorlogs-lol.

 

            In De Notenkraker, 2-2-1929:

            -Dageraad.

 

K. Th.  v.d  H.

 

            In De Wapens Neder, februari 1916:

            -Je lacht… je vloekt…

 

            In De Vrije Socialist, 11-8-1920:

            -Genève.

 

 Kabouter

 

            In De Notenkraker, 22-9-1917:

            -Brandstoffenkaart.

 

Kamp, A.W.

 

            In De Loods, 23-1-1919:

            -De aangekondigde revolutie.

 

            In De Loods, 8-5-1919:

            -Proteus Wilson.

 

            In De Loods, 3-7-1919:

            -Versailles.*

 

            In De Loods, 10-7-1919:

            -De Leeuw van Waterloo.

 

            In De Loods, 24-7-1919:

            -14 Juli 1919.

 

            In De Loods, nov. 1919:

            -Een jaar vrede.*

 

            In De Loods, 21-1-1920:

            -Clemenceau.

 

            In De Loods, 29-1-1920:

            -Wilhelm an Tirpitz.

 

Keereweer, L.

 

            In De Vrije Socialist, 9-11-1915:

            -De laatste volkenslag.

 

Kloppers, P.

 

            In De Loods, 4-12-1919:

            -Niet soms?*

 

Koenen, Marie

 

            In de verzamelbundel Schrijvers getuigen tegen oorlog en militarisme (1936):

            -Vredes-kruistocht.

 

Kok, Antony

 

            In Theo van Doesburg, Soldatenverzen (ed. 2000):

            -Soldatenkwartier.*

            Zie ook: Will Tromp en J.A. Dautzenberg, Kok van De Stijl (1989).

 

Kok Kzn., W.

 

            In De Wapens Neder, februari 1919:

            -Weest jong’ling “vrij”.

 

Koster, Edw. B.

 

            In Groot- Nederland, 1915, I, p. 591-594:

            -Verheft u, volkren;

            -Bibliotheek te Leuven;*

            -Avondrood;

            -Hoe lang nog?

 

            In Groot-Nederland, 1915 I, p. 707:

            -Vredebidders.

 

            In De Vrije Socialist, 2-8-1916:

            -Ik bracht mijn kind niet groot voor de soldaten.

 

            In Ver van ’t gewoel (1922):

            -Kathedraal van Rheims; zie ook Groot-Nederland, 1919;

            -Novemberbosch;

            -Vredebidders;

            -Foch; zie ook Groot-Nederland, 1919;

            -Gij zult niet dooden.

 

Kritikanto

 

            In De Toekomst, 6-1-1917:

            -Schaken.

 

            In De Toekomst, 26-5-1917:

            -Wilson en de neutralen.*

 

            In De Toekomst, 7-7-1917:

            -Lloyd George’s rede te Glasgow op 29 Juni.

 

            In De Toekomst, 28-7-1917:

            -Winston Churchill’s oordeel over de duikboot.*

 

Kroonenberg, Jaap

 

            In Mensch en nood (circa 1938):

            -Amerikaansch kerkhof bij Thiaucourt.*

 

Krul, Jac.

 

            In Het roode lied van heden (circa 1931):

            -Het lied van vandaag.

 

L

 

            In De Vrije Socialist, 8-5-1915:

            -Hoera voor het lood.*

 

L. de B.

 

            In De Vrije Socialist, 30-10-1915:

            -O Christenheid!

 

L.C.

 

            In De Notenkraker, 25-8-1917:

            -Stockholm.

 

L. v.d. H.

 

            In De Vrije Socialist, 1-6-1918:

             -De zeeman van heden.*

 

Last, Jef

 

            In de bloemlezing Tijdsignalen (1929):

            -De doodenkolonie;

            -Vuur.

 

            In: De Socialist, 30-3-1929:

            -Aan het heilig hart van Foch.*

 

Leeuwen, Freek van

 

            In de bloemlezing Het roode lied van heden (circa 1931):

            -Oost-front 1931.*

 

            In Links Richten, jrg. 1 (=1932), nr. 1:

            -Een Amerikaansche tragedie.

 

Loosjes-Gedeking, Jo

 

            In Gesproken gedachten (1940):

            -Oorlogseinde.

 

Looy, Jac. van

 

            In De wonderlijke avonturen van Zebedeus, Nieuwe bijlagen (1925):

            -Het verhaal van den provinciaal.

 

            In Gedichten 1884-1925 (1932):

            -Kerstnacht 1915.*

 

Lovendaal, G.W.

 

            -Nederland - neutraal.* (bladmuziek 1914)

 

M.S.R.

 

            In De Notenkraker, 15-8-1914:

            -De Belgiese boeren.

 

            In De Notenkraker, 29-8-1914:

            -Broeders;

            -De Duitse vrouwen.

 

            In De Notenkraker, 12-9-1914:

            -O tranen, welt…

            -Slagveld.

 

            In De Notenkraker, 19-9-1914:

            -De mensen.

 

            In De Notenkraker, 26-9-1914:

            -De landweerman;

            -Regen, regen, ruis!

 

            In De Notenkraker, 10-10-1914:

            -Zweden.

 

            In De Notenkraker, 17-10-1914:

            -Klein jongske.

 

            In De Notenkraker, 31-10-1914:

            -Raadsel;

            -Vluchtelingenmode.

 

            In De Notenkraker, 31-10-1914:

            -Raadsel;

            -Vluchtelingenmode.

 

            In De Notenkraker, 7-11-1914:

            -De ring.

 

            In De Notenkraker, 14-11-1914:

            -Zijn afscheid;

            -De blonde baren;

            -Naar het front.

 

            In De Notenkraker, 28-11-1914:

            -Sneeuw;

            -De lijken.

 

            In De Notenkraker, 19-12-1914:

            -De wereld is wijd…

 

            In De Notenkraker, 24-12-1914:

            -’t Jonge sosialisme;

            -Kindje van Betlehem;

            -Het kerstlied van de duivel.

 

            In De Notenkraker, 8-1-1916:

            -Z’n droom.

 

            In De Notenkraker, 26-2-1916:

            -De offers.

 

            In De Notenkraker, 29-4-1916:

            -De Meidag.

 

            In De Notenkraker, 27-1-1917:

            -Officierenvrees;

            -Liedje van Von Hindenburg.

 

Mackay-den Beer Poortugael, H.

 

            In De Toekomstige Vrede, jrg. 2 (= 1917), nr. 6:

            -Nieuwe fanfare;

            -De Vredesvorst.

 

            In De Toekomstige Vrede, jrg. 2 (= 1917), nr. 20/21:

            -De moeder.*

 

Man, W.F. de

 

            In De Wapens Neder, november 1914:

            -“Oorlog aan den oorlog”.

 

Marja, A.

 

            In Stalen op zicht (1937):

            -Kermesse héroïque.

 

Marsman, H.

 

            In: De Vrije Bladen, jrg. 8 (= 1931), nr. 1:

            -Joffre is stervend.*

            Zie ook: H. Marsman, Achter de vuurlijn van de horizon (ed. 1990).

 

Mérode, Willem de

 

            In:  Stemmen des Tijds, jrg. 5 (=1916), nr. 6: 

            -Toon ons u aangezicht.*

 

Minnema, Nine

 

            In Algemeen Handelsblad, 29-10-1914:

            -Vlaamsch kindje in Holland.

 

Mossel, Jacoba F.D.

 

            In De Wapens Neder, februari 1916:

            -Weg met den oorlog!

 

Mulder, ds. A.J.

 

            In De Wapens Neder, januari 1917:

            -Bede om vrede.

 

Oosten, A.J.D. van

 

            In Vuur en droom (1937):

            -Welaan dan… gas!* zie ook De Gemeenschap, jrg. 8 (= 1932), nr. 8:

            -Aftelversje;

            -Chanson de Noël;

            -Wapenstilstandsdag 1936;

            -Komst der beschaving;

            -Modern oolorgs-onderricht.

 

            In Bont ballet (1939):

            -Levensavond van den vliegerkapitein;

            -Eereprijs.

 

            In de bloemlezing Van één wereld (1934):

            -Bombardementsvliegtuig.

 

Oosterbeek, Nico

 

            In De Notenkraker, 15-8-1914:

            -Verlaten graan.

 

Pauwels, François

 

            In De Nieuwe Gids, 1915, I:

            -Voor Louis van der Swaelmen.

 

            In De Nieuwe Gids, 1915, I:

            “Sjemang Jisroëil”.

            Zie ook Verzamelde gedichten (1928).

 

            In de bloemlezing Tijdsignalen (1930):

            -Vaderland;

            -Regiments-muziek;

            -Generaal;

            -Ruiter;

            -Soldaat;

            -Veldprediker.*

 

            In  H.P. Geerke en G.A. Brands, De oorlog II  (1925), naast p. 168:

            -Neutraal.

            Zie ook: P.H. Ritter jr., De donkere poort (1931).

  

Peaux, Augusta

 

            In Gedichten (1918):

            -Op de verbrande hoeven […];

            -Oorlogszomer;

            -Tegenstelling;

            -Verwoesting.

            Zie deels ook ts. De Nieuwe Gids, 1915.

 

Penning jr., W.L.

 

            In Levensavond (1921):

            -Het monster;*

            -Verzuchtingen in den bajert;

            -De goede geest in boozen nacht;

            -De Kerstengel als blijde bode;

            -De Kerst-engel droef opwaarts;

            -Wat op zee voer;

            -Houdt vast aan de gemeenschap;

            -Wachtwoord der hoop;

            -Uit een huismoeders-epistel geklapt;

            -Mijn vroolijkste jonge vriend;*

            -’s Werelds schouwspel;

            -“Duivelseiland”;

            -Wilson;

            -Wapenstilstand;

            -Het nieuwe Duitschland;

            -Een droom;

            -Volksstem in ’t Haagsche Malieveld.

            Zie deels ook ts. De Beweging vanaf 1914.

 

Perdeck, Albert

 

            In De Toekomst, 3-4-1915:

            -Omdat-ie zoo neutraal is.*

 

            In De Toekomst, 14-8-1915:

            -Troost u, o groot Germanenvolk.

 

Pinkhof, S.

 

            In De Gids, 1921, IV, p. 49-64:

            -De misgeboorte.

 

            In Nu, jrg. 1(= 1928), nr. 12:

            -1918.*

 

Plantinga, Tijs

 

            In De Wapens Neder, juni 1920:

            -Soldaatje spelen.

 

Postma, Dirk

 

            In De Vrije Socialist, 24-7-1915:

            -Zij zullen mij niet dwingen.

 

Postman, Kees

 

            In De Wapens Neder, juli 1919:

            -Soldaten.

 

Proost, Mien

 

            In Het middelbaar onderwijs en andere gedichten (1929):

            -De onbekende soldaat.*

 

Punch, Mr.

 

            In De Notenkraker, 1924:

            -Nog steeds wordt gewacht.

 

Quaiche, A.

 

            In De Wapens Neder, oktober 1916:

            -Hulde aan de dienstweigeraars.

 

Rees, Jac.

 

            In de bloemlezing Het roode lied van heden (1931):

            -Oorlogs-litanie.*

 

Rensburg, J.K.

 

            In Sonnetten van Piet Lut (1925):

            -Djambi.*

            -De wereld-oorlog;

            -Zijn handtekening bij het proces tegen Barbarossa;*

            -Mijlpaal: 1914.

 

Robert & Bertram

 

            In De Notenkraker, 5-8-1916:

            -Botertoesparaak.

 

            In De Notenkraker, 12-8-1916:

            -De militaire medicijn kast.

 

            In De Notenkraker, 2-9-1016:

            -Een voorbeeldige methode;

            -Hadt je me maar.

 

            In De Notenkraker, 16-9-1916:

            -Geen oorlog - Toch oorlog,

 

            In De Notenkraker, 7-10-1916:

            -Er komt geen oorlog.

 

            In De Notenkraker, 4-11-1916:

            -School voor landstormers.

 

Roodvoets, Adri

 

            In De Wapens Neder, december 1912:

            -Aan de Christenvolkeren.

 

Roland Holst-van der Schalk, Henriëtte

 

            In Het feest der gedachtenis (1915):

            -De laatste strijd.*

 

Rotteveel, W.J.

 

            In De Toekomstige Vrede, 15-10-1917:

            -Smeekbede om vrede.

 

Rutten, Felix

 

            In De Gids, 1915, I, p. 574-578:

            -Lansier;

            -Huzarenrit;

            -In de loopgraaf.*

 

            In Groot-Nederland, 1915, II, p. 39-41:

            -Stemmingen.

 

S.F.

 

            In De Notenkraker, 8-8-1914:

            -Algemeene mobilisatie.

 

            In De Notenkraker, 22-8-1914:

            -Het koren.

 

            In De Notenkraker, 29-8-1914:

            -De patriot;

            -De kunst en de krijg.

 

            In De Notenkraker, 12-9-1914:

            -Het was een waan.

 

            In De Notenkraker, 19-9-1914:

            -Roomsche oorlogswijsheid.

 

            In De Notenkraker, 17-10-1914:

            -Antwerpen.

 

            In De Notenkraker,  24-10-1914:

            -De vrome keizer.

 

            In De Notenkraker, 12-2-1916:

            -De Vaderlandsche Club.

 

            In De Notenkraker, 17-6-1916:

            -Honger.

 

            In De Notenkraker, 24-6-1916:

            -Kuyper in tweestrijd.

 

            In De Notenkraker, 20-10-1917:

            -De pater-smokkelaar.

 

Schaaf, Nine van der

 

            In De Beweging, 1917, I, p. 289

            -De bevrijde Rus.

 

            In De Beweging, 1917, II, p. 91:

            -Belgische deportaties.

 

            In De Communist, 1929, nr. 4:

            -De vrede van Versailles.*

 

Schagen, J.C. van

 

            In ts. De Stem, 1921:

            -Kanteling.

            Zie ook de verzamelbundel Ik ga maar en ben (ed. 1972)..

 

Schotman, J.W.

 

            In De wankele morgen (1919):

            -Kerstmis;

            -De deserteur;

            -Luik en Verdun;*

            -Oproerig sonnet; zie ook ts. Groot-Nederland, 1916.

 

Schürmann, Jules

 

            In De Nieuwe Gids, 1915, I, p. 303-304:

            -Doodentrein.

 

Selleger Elout, J.M.

 

            In de verzamelbundel Schrijvers getuigen tegen oorlog en militarisme (1936)

            -Gebroken geweren.

 

Sijn, H. van

 

            Keur uit de Leekedichtjes van […] (ed. 1930).

            Zie ook Geïllustreerd Volksblad voor Nederland, 1914 e.v.

 

Simons, J.

 

            In Van oorlog en dood (onbekend)

            -Levenslust.

 

Smit Kleine, F.

 

            In De Toekomstige Vrede, 28-2-1917:

            -Het daghet. 

 

Snelders, A.

 

            In de bloemlezing Van één wereld (1934):

            -Geraakt door een verdwaalde kogel…

 

Sonsbeek, Paul van

 

            In Liedjes van onzen tijd (1914 -1916):

            -Een lied van onzen tijd;

            -Op het slagveld;

            -Op wacht;*

            -Moederliefde;

            -Oorlog en vrede;

            -Aan ’t haardvuur;

            -Berusting.

 

Sperantes

 

            In Opwaarts, 10-9-1915:

            -De daad.*

 

Stuiveling, Garmt

 

            In De Socialist, 10-11-1928:

            -Het oude spel.*

 

            In de brochure  Het vraagstuk  van de vrede (1929, 2e druk):

            -Johnny.

 

            In De Notenkraker, 8-6-1929:

            -De moeder.

 

            In Elementen (1931):

            -Frontgedachten;

            -Ik wou; *

            -Bij de onbekende soldaat;

            -Door langverdrukte, verre streken;

            -O pijn, o heugenis der dagen.

 

            In Verzen van nu (1933):

            -Deze wereld…

            Zie ook de brochure Kultuur of barbarisme? (1934).

 

            In Tegen de stroom (1939):

            -Bij het uitbreken van de vrede.

 

Suchtelen, Nico van

 

            In Opwaarts, jrg. 8 (= 1915), nr. 382:

            -De wereld wacht.*

 

Swarth, Hélène

 

            In Nieuwe verzen (1920):

            -O niet het land…;

            -Mijn heimwee droomt…;

            -Sint-Rombout!

            -In bloed en vlammen…;

            -En Christus sloeg…;

            -Aan ’t zwarte kruis…;

            -O zoo blank spreidt…;

            -’k Heb de schatten…

            -De raven klapwieken…;*

            -Op het zonnige blonde…;

            -Voor Eddy’s moeder;*

            -De roodgekielde ploeger…;

            -Als blanke bootjes;

            -In ’t heiligdom…;

            -Ik wou dat ik vond…

            -Terwijl de heerschers…;

            -“Vergeefs gebloeid nu!”

            -En staat niet…

            Zie deels ook: De Gids, 1915, I, p. 197-206.

 

Sybesma, R.P.

 

            In de bloemlezing It sjongende Fryslân (1917):

            -Verdun.

            Dit gedicht is in het Fries geschreven. Zie ook ts. Den Gulden Winckel, jrg. 18, nr. 4.

 

Th. v.d. S.

 

            In De Notenkraker, 21-6-1924:

            -De afgezette opperbevelhebber of Zes jaar later.*

            -Mobilisatie-herdenking.

 

 

Thomson, J. Jac.

 

            In De Stem, jrg. 1 (= 1921), I, p. 127-131:

            -Het lied van den bond der volkeren.

 

Tieman, Lou

 

            In de bloemlezing Van één wereld (1934):

            -Belijdenis;*

            -Er komt een dag.

 

Tol, A.

 

            In De Wapens Neder, november 1918:

            -Soldaten-afscheid.*

 

            In De Wapens Neder, januari 1919:

            -De vliegmachien.

 

Uyldert, Maurits

 

            In De Beweging, 1914, IV, p. 65-67 en 114-115:

            -Las! Pauvre France, Hélas;

            -Onze Lieve Vrouwe van Rheims.

 

            In De gletscher (1934):

            -De afmarsch;

            -De roffel;

            -Genève.

 

Verhagen, Balthazar

 

            In Onze Eeuw, 1915, I, 1-7:

            -Het wederzien.

 

Verkruisen, Han

 

            In De Wapens Neder, september 1918:

            -Aan de vrede.

 

Versnaeyen, K.

 

            In De Kreet der Jongeren, 1924:

            -De groote maaiers.

 

Verwey, Albert

 

            In Het zwaardjaar (1916):

            -De verwoesting van Wezet;

            -Op de oorlogsgrens;*

            -Wie in de loopgraaf ligt;

            -Terechtstelling van Josef Fourie;

            -De woordendans;.

            -Vrede;*

            -Volk en menschheid;*

            -Gods strofen

            Zie ook ts. De Beweging, 1914 e.v.

 

Veth, Jan

 

            In De Gids, 1916 II, p. 281:

            -Non victa.

 

            In De Gids, 1916, IV, p. 149:

            -Mei 1916.

 

            In  De zwerver spreekt en andere gedichten (1920):

            -Gebed van den soldaat.

 

Vinckers, Lien

 

            In De Wapens Neder, 1-5-1923:

            -In die cel van jouw…

 

Vis, J.M.

 

            In De Toekomstige Vrede, jrg. 1 (= 1916), nr. 16:

            -De blinde soldaat.

 

Vliet, Eduard van

 

            In De Wapens Neder, december 1918:

            -Stille nacht…

 

            In De Vrije Socialist, 1-9-1920:

            -Regen-avond.

 

Volbeda, D.

 

            In De Wapens Neder, november 1916:

            -Vrede.

 

Vooys, Is. P. de

 

            In De Beweging, 1918, I, p. 385-386:

            -Mijn volk.

            Zie ook Achter de taak (1928).

 

Vos, Margot

 

            In De nieuwe lent (1923):

            -Verwachting.

 

            In Intermezzo (1925):

            -Duisternis.

 

Vos, Marie W.

 

            In De Socialistische Gids, 1925:

            -Na den storm.

 

            In Met heel ons hart… (circa 1925):

            -Macht’ger.

 

            In Bloei (1927):

            -Bij de wapenschouw […].

 

Vries, Hendrik de

 

            In Silenen (1928):

            -De gevechtsvlieger.

 

Vries, Theun de

 

            In Links Richten, jrg. 1 (= 1933), nr. 11 en 12:

            -Johnnie.*

 

Vriesland, Victor E. van

 

            In Groot-Nederland, 1919, I, p. 434-435:

            -De opstanding.*

 

Waals, Jacqueline van der

 

            In Onze Eeuw, 1916, I, p. 127:

            -Augustus 1914.

 

Wapenaar, A.

 

            In Het betere land (1931):

            ?-In de loopgraven.  Eerder in: Uit stille uren (1924)??

 

Weyts, Henri

 

            In J. Giesen, Nieuwe geschiedenis. Het antimilitarisme van de daad in Nederland (1923):

            -De wapens neer.

 

Zuidema, R.J.

 

            In De Notenkraker, 29-8-1914:

            -De beurs wijd open!

 

 

 

STRAATLIEDJES

 

 

a) In Wouters en Moormann, Het straatlied, deel I (1933):

 

             -De Europeescheoorlog of De verwoesting van België;

            -De treurige toestand der Belgen;

            -O, heb toch medelij!

            -De groote vlucht naar Nederland;

            -Het vergaan van het stoomschip Tubantia;*

            -Broeders legt allen de wapens neer;

            -Mobilistie-ellende;*

            -Oorlogs-ABC;

            -Eenheidsworst;

            -Alfabetisch oorlogsexemplaar;

            -Blind geschoten;

            -Soldatenplicht;

            -De honger onder het arbeidende volk of Weg met Posthuma;

            -Wij leven vrij, wij leven blij;

            -Al is ons landje nog zoo klein;

            -De val en de vlucht van Wilhelm II;*

            -Neerlands dierbaar oord;

            -Zeeuwsch-Vlaanderen staat pal.

 

b) In Wouters en Moormann, Het straatlied, deel II (1934):

 

            -Het bombardement van Antwerpen. Leve Holland!

            -Het bombardement van Antwerpen. De verwoesting van België;*

            -Straatlied van moeder en kind;

            -It’s a long way to Tipperary!*

            -Uit naam van Oranje;

            -Nieuw lied der broodkaarten;*

            -Groote hongersnood in Nederland;

            -De aardappelennood;

            -Regeerings-psalmen;

            -’t Beleid van minister Posthuma;*

            -Regeerings- en gemeentezorgen;

            -De ondergang van de Lusitania;

            -Scheveningen;*

            -Juf pas op je pitje, of in het donker zit je*;

            -Neutraal Holand;

            -Holland in de rij;

            -Moorddadige bommenaanval op Zierikzee;*

            -Als de vrouwen mobiliseeren;

            -Klacht van een deserteur;

            -Ter herinnering aan mijn trouwen kameraad, die door het smokkelen zijn leven liet;

            -Zucht van een jonge moeder;

            -Het Yserlied;

            -Laatste brief geschreven door een gewond soldaat van ’t front aan zijn vrouw;

            -Een brief van een gesneuveld soldaat aan zijn moeder;

            -Lotgevallen van den verloren zoon.

            -Duitschlands nederlaag;

            -Lied der vrede of De ondergang van Duitschland;*

            -Wat eer is het, als onbekend soldaat in het graf.

 

c) Extra in: D. Wouters, Distributiegijn en- pijn (1940):

 

            -Mobilisatie-coupletten;

            -Holland in nood;

            -Wat men tegenwoordig niet meer kan;

            -Dat heeft Posthuma gedaan;

            -In naam van Oranje 

            -De aardappelnood;*

            -In oorlogstijd;

            -Woningnood;

            -De humane huisjesmelker;

            -De ramp te Zierikzee;

            -Het uithongeren van het Nederlandse volk;

            -Arm Nederland;

            -De smokkelaar zit op zijn gat;

            -Alles op de bon;

            -Jammerpsalm der zeelieden te Kirkwal;

            -Oorlogs-naweeën;

            -Bonlied.

 

d) In: Jaap van de Merwe, Gij zijt kanalje, heeft men ons verweten! (1974):

 

            -Voor de welvaart van Nederlandij;

            -Jan was een flinke jongen; Versailles.*

            -Het doodstelegram;

            -Volkeren, wees één;* (bewerkt door Ferry)

            -Nederland 1917;

            -Ik zit als een boef;

            -Vervloekt, tirannen en despoten;

            -En als er nog ooit weer een oorlog komt.

 

  N.B. Voor verzen op naam in deze bloemlezing: zie bij de rubriek Cabaretliedjes.

 

e) In: A. van Hulzen, De wereld van eergisteren (1983):

 

            -Het vredespaleis (1913);

            -De ouwe trouwe kachel; zie ook de krant Het Volk, 1917;

            -Vredespaniek; zie ook het weekblad de Haagsche Post, 1918.   

 

 

 

CABARETLIEDJES /SOLDATENLIEDJES

 

 

Abell, J.

 

            In J. Kooiman, De Nederlandsche strijdmacht en hare mobilisatie in 1914 (1914/1918):

            -Cadettenlied.

 

Abramsz., S.

 

            Inkwartiering. (bladmuziek z.j.)

 

Anoniem

 

            Gevonden brieven van de Banneling van Wieringen. (bladmuziek circa 1918)

            Zie ook: Lotgevallen van den verloren zoon, in Wouters en Moormann, deel II.

 

            Van mannen in oorlog en van mannen in vree. (bladmuziek z.j.)

 

            Een kerstavand in oorlogstijd. (bladmuziek z.j.)

 

            In ’t gedrang geweest: distributie-wee. (bladmuziek circa 1920)

 

            Blindgeschoten. (bladmuziek z.j.)

 

Bandy, Lou

 

            Holland in ’t donker. (bladmuziek z.j.)

 

Bess, Jack

 

            Afscheid. (bladmuziek z.j.; uit de revue Marine Helden)

 

Biemans, Maup

 

            De mobilisatietijd. (bladmuziek z.j.)

 

Blokzijl, Max

 

            Soldatenmarschlied / Maar als de vijand morgen op de grenzen komt. (bladmuziek 1915)

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

Bol, Albert

 

            Hannes bij de mobilisatie. (bladmuziek 1914)

 

Botschuyver, Harry

 

            Eendracht.  (bladmuziek circa 1925)

 

Brickson,  E.

 

            Marche des nouveaux riches/O.W.-ers marsch.* (bladmuziek 1917)

 

Carré, Paul

 

            Generaal Snijders’ marschlied.* (bladmuziek 1914/15)

 

Clinge Doorenbos, J.P.J.H.

 

            In Het Leven, 9-11-915:

            -Puntdicht.

 

            De OW’er. (bladmuziek z.j.)

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

            ’n Poilu. (bladmuziek z.j.)

 

            Oorlog in ’t huisgezin.* (bladmuziek circa 1915)

 

            Een hart. Zie bij Jef Last, Aan het heilig hart van Foch.

 

            Brief van een bakvisch aan een bakvisch over inkwartiering. (bladmuziek 1916)

 

            In zijn autobiografie Zingend door het leven(1948):

            -Inkwartiering*;

            -Een Hollands soldaat;

            -De schildwacht van Waterloo en van de Waterlinie;

            -Waarom?

            -Internationaal gebed.

 

Cock, Michel de

 

            Als de vrede komt. (bladmuziek z.j.)

 

Cohen van Elburg, James

 

            In Soldaten- en levensliedjes (circa 1920):

            -Het legioen van eer.

 

            In Cabaretalbum, 3e bundel:

            -Holland en de oorlog.

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

D.

 

            Al is ons landje nog zoo klein. (bladmuziek z.j.)

            Zie ook bij: Dumont.

 

Davids, Louis

 

            In de verzamelbundel Een kleine man die je nooit vergeet (1949):

            -Eenheidsworst;*

            -Hindert ’t u?*

 

            In de verzamelbundel De mooiste liedjes van Louis Davids (1980):

            -Entreelied van Tinus de vullisman.*

 

            Op Louis Davids-cd, deel 2 (EMI Bovema b.v., 1990):

            -Bij de soldaten.*

 

Degen, Marc

 

            Nooit meer oorlog. (bladmuziek 1923)

 

Driehuis, Klaas

 

            Ode aan Posthuma. (bladmuziek, z.j.)

 

Dumas, Maurice

 

            Halloo! Halloo! We zijn nu eenmaal zoo. (bladmuziek circa 1914)

 

            Heldenloon. (bladmuziek circa 1915)

 

            Moeten we neutraal zijn?* (bladmuziek circa 1915)

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

            In naam der Koningin! (bladmuziek circa 1915)

 

            O dat oorlogsbrood. (bladmuziek circa 1915)

 

            De grenssoldaat.* (bladmuziek circa 1915)

 

            Blijft! Visschers van IJmuiden!* (bladmuziek circa 1915?)

 

            Hollandsche parodie op It’s a long way to Tipperary. (bladmuziek  z.j.)

 

            Trompettereta. (bladmuziek circa 1915)

 

            De wapens neêr! (bladmuziek z.j.)

            En nou moet ik onder de soldaten. (bladmuziek z.j.)

 

            De accijnsverhooging! (bladmuziek z.j.)

 

            Mannen waar je wat aan hebt! (bladmuziek circa 1915)

 

            Brief van een keukenmeid aan haar soldaat. (bladmuziek circa 1915).

 

            Haar laatste woorden - oorlogstragedie. (bladmuziek circa 1915)

 

            Neêrland’s  onafhankelijkheid. (bladmuziek z.j.)

 

            Als de oorlog weer gedaan is.*  (bladmuziek circa 1918).

 

            Vijf internationale zieken. (bladmuziek circa 1916).

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

Dumont

 

            Oorlogswinsters. (bladmuziek z.j.)

 

            Kerstlied / kerstklokken. (bladmuziek z.j.)

 

            Al is ons landje nog zoo klein. (bladmuziek z.j.)

 

            Oorlogsindustriëlen. (bladmuziek circa 1930)

            Zie ook: Jaap van de Merwe, Gij zijt kanalje (1974).

 

Duval, Jeanne

 

            Brief aan den ex-keizer van Duitschland. (bladmuziek circa 1915).

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

Eeckels, Constant

 

            Achteruit! Aan de Belgische helden. (bladmuziek z.j.)

 

            Het lied van den IJser. (bladmuziek z.j.)

 

Ees, Jan van

 

            Brief bij een postpakketje naar de grens. (bladmuziek z.j.)

 

Ferry

 

            Lenteliefde. (uit de klucht Kwatta-soldaten)

 

            Veilig Nederland. (bladmuziek 1915).

 

            Het stille klooster.* (op cd Zangeres zonder Naam; inderdaad van Ferry??)

            OPMERKING: Bij nader toezien (zie Martine de Bruin in TNTL 123/2) blijkt
            ‘Het stille klooster’ een vertaling te zijn van het Duitse lied ‘Leise tönt die Abendglocke’,
            dat al dateert uit de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871.

 

            Ze praten. (bladmuziek 1921)

            Zie ook: Jaap van der Merwe, Gij zijt kanlaje (1974).

 

Freddy

 

            Holland blijft Holland.* (bladmuziek circa 1915)

 

Frenk, S.

 

            Vrede’s droom. (bladmuziek z.j.)

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

Haas, Alex de

 

            In Cabaretliedjes, 1e reeks (circa 1992):

            -Woningnood.

 

Hall, Henri ter

 

            The nota’s from America. (bladmuziek circa 1920)

 

            Wie doet je wat?? De oorlogswinst. (bladmuziek circa 1925)

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

Haijemaije, Herman J.

 

            Een Kerstavond in oorlogstijd. (bladmuziek z.j.)

 

Junior, D..

 

            In ’t gedrang geweest. (bladmuziek z.j.)

 

Kinsbergen, Manuel S.

 

            Nederlandsche vrouwen-soldaten. (bladmuziek z.j.)

 

Laar, Jean van

 

            Wedergevonden. (bladmuziek  z.j.)

 

Liberté

 

            Het leven op den knobbel. (bladmuziek 1915)

 

Loosjes, A.

 

            In Zangbundel voor het Nederlandsche Leger (circa 1915):

            -Daar komen de jongens van Holland ’an.*

 

Mey, H.W. van der / Hofland

 

            In: Zangbundel voor het Nederlandsche leger (circa 1915):

            -Wij willen Holland houen…;

            -Geen overpad.*

 

Müller, Egbert

 

            Danklied van ’n uitgewisseld Engelsch gewonde […]. (bladmuziek 1918)

 

Mulder,  A.J.

 

            Juicht! De vreezon is verrezen. (bladmuziek z.j.)

 

Overduin, Henri

 

            In J.H. Speenhoff, In de forten (1914):

            -Het fort.*

 

Paoli, E.

 

            O Posthuma. (bladmuziek z.j.)

 

Pisuisse, Jean-Louis

 

            De triomf van den arbeid.* (bladmuziek circa 1919)

 

Rido

 

            Holland mag niet vrijen.* (uit de revue Loop naar den duivel, 1915)

 

Rudelsheim, M.

 

            Van vrouw en kind en van z’n thuis... (bladmuziek z.j.)

 

Schepers, J.B.

 

            In Herinneringsboek 1914-1918 (1939):

            -Mobilisatielied.*

 

Schmitz, A.

 

            De lijfspreuk van den generaal. (bladmuziek circa 1914/18)

 

            Ach… het is zoo fijn neutraal te zijn. (bladmuziek (1918)

 

Schmitz, Tony

 

            Kerstnacht in oorlogstijd. (bladmuziek circa 1920)

 

            In Chansonettenbundel no. 220; ook als bladmuziek (1925):

            -De mobilisatie.*

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

            Kom wij gaan de pot verteren. (bladmuziek circa 1915)

 

            Ge weet nog niet hoe ’t hier op aard u gaan kan. (bladmuziek circa 1915)

 

            Echte jongens van Nederland. (bladmuziek circa 1915)

 

            Militaire marsch. (bladmuziek circa 1915)

 

            Ome Kees en tante Kee van de O.W. (bladmuziek circa 1915)

 

Smit, Adrn.

 

            Vrede.* (bladmuziek 1918)

 

            Tot heil van ’t vaderland. (bladmuziek circa 1920)

 

Speenhoff,  J.H.

 

            In J.H. Speenhoff, In de forten (1914):

            -Gevloekt zij de oorlog

 

            In Soldatenliedjes (1916):

            -‘Ons Janneke van Dam’; zie ook Zangbundel voor het Nederlandsche leger (herdruk);

            -Sint Nicolaas;

            -Een brief van het front; zie ook het blad Het Leven, 9-4-1918;

            -Inkwartiering;*

            -Holland één!*;

            -Nieuw Wien Neêrlandsch bloed;

            -Luitenant Jandome;

            -Op dan soldaten;

            -Het soldatenkuchie;

            -Afscheidsbrief van een milicien;

            -Neutraliteit;

            -Brief van een landweerman aan zijne vrouw; zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001);

            -Overste Speenhoff;* zie ook In de forten (1914);

            -Holland waakt!

            -Holland ons! zie ook de Zangbundel voor het Nederlandsche leger (herdruk).

            Zie voor diverse liedjes ook Speenhoffs latere verzamelbundel Vijf bundels […], z.j. = herdruk 1930.

  

            In Honderd tien krekelzangen (1918):

            -Pro-Duitsch;

            -Brief van een Hollandsche koe aan haren man;  

            -In Holland*;

            -Ode aan een blank kadetje;

            -Lolflied op den Hollandschen aardappel;

            -Bestrafte kuischheid;

            -Toespraak gehouden bij een feestmaal van kooplieden;

            -De duikboot;

            -Openhartige bekentenis van eenen O.W.-er; 

            -Een verhoord gebed;

            -Verwensching;

            -“Welkom, excellentie”;

            -Volkslied;

            -Onze zeelui;

            -De dienstweigeraar;

            -Helden met bewaarschoolkennis;

            -Wie is de stoutert of Het bommen-onderzoek;

            -De glimlachende kabeljauw;

            -Over de grenzen gekomen;*

            -Een Owejer over tien jaar;

            -Jan Salie in doodsnood;

            -Jan Dome in verzet;

            -Peace;*

            -De vrouw van den Owejer;

            -Kolen of dood!

            -Loflied op sergeant Lok;

            -500.000 Nederlandsche;

            -Holland op klompen;

            -Een teleurgestelde Owejer;

            -Arme, arme Posthuma;

            -Weg de borrel!-Weg de borrel;

            -Aan Mr. Aug. Philips;

            -Wel, jandosie!

            -Uitroepen van dezen tijd;

            -Brief van een Engelsche krijgsgevange uit Holland;

            -Houzee!

            -Aan het Nederlandsche varken;

            -Op leven en dood;

            -Kinderoorlog*.

 

            In Vier liedjes met wijsjes (z.j.):

            -De Duitsche deserteurs;

            -Oud verdriet;

            -Vive la France en les Poilus;

             -Minneliedje van een Engelsche krijgsgevangene.

 

            Zeven Duitsche vorsten. (bladmuziek z.j.)

 

            Verder nog: 

            -De vredesconferentie (in 5e bundel liedjes etc. ?)

            -De Duitsche vriendschap (in  3e/4e bundel liedjes?).

  

Staal, Maupie

 

            Maupie als soldaat. (bladmuziek 1915)

 

Trip, Sam

 

            In J.E. van der Kamp, Mens, durf te leven (1978)

            -De O.W.-ers.

 

Verhagen, Balthazar

 

            In Zangbundel voor het Nederlandsche leger (circa 1915):

            -Waak op Nederland.

 

Vos, Herre de

 

            In Levens-liedjes (1915):

            -Aan ’n landweerman, brief van z’n vrouw.*

 

Warrens, C.TH.

 

            Gebed voor de vrede. (bladmuziek circa 1915)

 

Witte, Dirk

 

            Het wijnglas.* (bladmuziek 1918)

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

            Praters. (bladmuziek circa 1918)

            Zie ook de bloemlezing De bokken en de schapen (2001).

 

            Zie van hem ook algemenere, uit 1915 daterende soldatenliedjes als ‘Soldatenliedje’, ‘De peren’ en             ‘Aspirine’, zowel los uitgegeven als opgenomen in verzamelbundels als het Dirk Witte Album.

 

Wittekind

 

            In: J. Kooiman, De Nederlandsche strijdmacht en hare mobilisatie in 1914 (1914/18):

            -Excesior-marsch.

 

Zeegers, Otto

 

            Moeder Foucher aan ’t graf van haar gesneuvelde zoon. (bladmuziek z.j.)

 

            In Jaap van der Merwe, Gij zijt kanalje (1978):

            -Zij die ’t gelag betalen. (1920)

 

Naar homepage wereldoorlog 14 - 18